Το καθεστώς σύνδεσης της συναλλαγματικής ισοτιμίας του εθνικού της νομίσματος με το Ευρώ, ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της και το τραπεζικό της σύστημα που αντιμετώπισε ικανοποιητικά την παγκόσμια κρίση, δημιουργούν προϋποθέσεις εμπιστοσύνης για τις δυνατότητες της χώρας να βελτιώσει περαιτέρω την εγχώρια οικονομία. Ταυτόχρονα, παρά τις ελλείψεις σε υποδομές, το μικρό μέγεθος του εργατικού δυναμικού της και το πολύπλοκο σύστημα διακυβέρνησης, η ΒκΕ προσφέρει μια σχετικά ανοιχτή αγορά και ανοιχτό επενδυτικό περιβάλλον με χαμηλούς συντελεστές εταιρικής φορολόγησης. Επιπλέον, οι χρηματοδοτήσεις από την Παγκόσμια Τράπεζα, τα κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, τα
συγχρηματοδοτούμενα έργα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, και η πιθανολογούμενη δανειακή συμφωνία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, θα ενισχύσουν την ρευστότητα και τις επενδύσεις υποδομών, δημιουργώντας προϋποθέσεις για ελκυστικό επιχειρηματικό περιβάλλον.
Για τα επόμενα χρόνια, ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της χώρας αναμένεται να αυξηθεί σε 3% και 3,5% (από -4,3% το 2020). Σύμφωνα με προβλέψεις οικονομικών αναλυτών, αύξουσα πορεία θα ακολουθήσει και το κατά κεφαλήν εισόδημα, που από €4.930 το 2021 θα ξεπεράσει τα €5.500 το 2023 και τα €7.000 το 2027. Η χώρα, οδεύοντας προς την ευρωπαϊκή της ολοκλήρωση, έχει δεσμευτεί να υιοθετήσει τις αξίες της ΕΕ (ελεύθερη διακίνηση αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίων και προσώπων) και να οικοδομήσει μια φιλελεύθερη οικονομία βασισμένη στους κανόνες της αγοράς.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΒΟΣΝΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗΣ
Το έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών της ΒκΕ, που παραδοσιακά τροφοδοτείται από το ελλειμματικό εμπορικό της ισοζύγιο, παρέμεινε σε σχετικά χαμηλά επίπεδα το 2020 (3,2% του ΑΕΠ), γεγονός που αποδίδεται στη μεγάλη μείωση των εισαγωγών, εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19.
Εντούτοις, αναμένεται, σταδιακά, το έλλειμμα να διευρυνθεί και πάλι, καθώς η αύξηση της εγχώριας ζήτησης και κατανάλωσης, θα οδηγήσει σε αύξηση των εισαγωγών. Για το 2021, εκτιμάται ότι το έλλειμμα Τρεχουσών Συναλλαγών θα διαμορφωθεί σε 3,7% του ΑΕΠ.
Με βάση τα οικονομικά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της ΒκΕ, ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ για το έτος 2020 μειώθηκε σε -4,3%, αλλά για το 2021 εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει το 3,0%. Ποσοστό 65% του ΑΕΠ δημιουργείται από τον τομέα των υπηρεσιών, 26,8% από την βιομηχανία και 7,8% από την γεωργία.
Κατά την διάρκεια του 2020 η ανεργία αυξήθηκε σε σχέση με το προηγούμενο έτος και διαμορφώθηκε στο 16,85%, ενώ ο πληθωρισμός σημείωσε αρνητική τάση -1,1%. Ανησυχητικό όμως παραμένει το φαινόμενο της υψηλής ανεργίας στους νέους έως 24 ετών, που τους ωθεί σε μετανάστευση στο εξωτερικό, ενισχύοντας το φαινόμενο “brain drain” που θεωρείται το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Η δημοσιονομική θέση της ΒκΕ τα τελευταία χρόνια έχει βελτιωθεί σημαντικά, όμως, εξαιτίας της πανδημίας, ο προϋπολογισμός της χώρας το 2020 έγινε ελλειμματικός. Εκτιμούμε ότι το έλλειμμα θα
παραμείνει και τα επόμενα χρόνια, όμως θα είναι διαχειρίσιμο και θα βαίνει μειούμενο. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να καλύπτεται από εξωτερική δανειοδότηση, με συνέπεια να περιορίζεται η δυνατότητα της χώρας για οικονομική μεγέθυνση, μέσω της άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής. Στην περίπτωση, εξάλλου, που η χρηματοδότηση από το εξωτερικό καθυστερήσει, ή ακόμη χειρότερα περιοριστεί, θα πληγεί η δυνατότητα υλοποίησης δημοσίων επενδύσεων. Σημειώνεται, ότι εξαιτίας της πολιτικής κατάστασης, η χώρα έχει περιορισμένη πρόσβαση στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές και η μόνη πηγή δανειοδότησης παραμένουν οι πολυμερείς οργανισμοί και τα φίλα προσκείμενα προς την ΒκΕ κράτη.
Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, τον Δεκέμβριο 2020, το εξωτερικό κρατικό χρέος άγγιξε τα 8,7 δισεκ. ΒΑΜ, αυξημένο κατά 7,4% σε σχέση με το 2019. Υπό αυτές τις συνθήκες, η χρηματοδότηση από το εξωτερικό, αν και παρουσιάζει κινδύνους, κρίνεται αναγκαία. Όμως, εάν ο δανεισμός προέλθει κυρίως από ιδρύματα όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κλπ., τότε ο κίνδυνος πιθανής αστάθειας για τη χώρα μειώνεται στο ελάχιστο.
Ο ετήσιος πληθωρισμός δεν αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας κυμάνθηκε σε αρνητικά επίπεδα, δεδομένου ότι η ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας συμπίεσε αρκετά τις πληθωριστικές τάσεις. Ο πληθωρισμός στην ΒκΕ θα συνεχίσει και τα επόμενα χρόνια να επηρεάζεται κυρίως από εξωγενείς παράγοντες όπως οι διεθνείς τιμές εμπορευμάτων, όμως, οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν ότι, την επόμενη δεκαετία δεν θα ξεπεράσει το 2,2%. Επισημαίνεται ότι πρωταρχικός στόχος της Κεντρικής Τράπεζας της ΒκΕ είναι η διατήρηση της νομισματικής σταθερότητας στη βάση της
Συμφωνίας του 1997 (κλείδωμα συναλλαγματικής ισοτιμίας αρχικά με το Γερμανικό Μάρκο και στη συνέχεια με το Ευρώ). Η Τράπεζα, έχει, συνεπώς, περιορισμένες δυνατότητες άσκησης νομισματικής πολιτικής για τον έλεγχο τυχόν εγχώριων πληθωριστικών πιέσεων. Η νομισματική πολιτική, στην ουσία, ασκείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ο εισαγόμενος πληθωρισμός εξαρτάται αποκλειστικά από την πορεία του Ευρώ.
Επισημαίνεται ότι το καθεστώς σύνδεσης της συναλλαγματικής ισοτιμίας με το Ευρώ, αποτελεί σημαντικό παράγοντα σταθερότητας για την οικονομία της ΒκΕ. Η Επιτροπή Συναλλάγματος και η Κεντρική Τράπεζα της χώρας λειτουργούν ως σημαντικότατος εθνικός θεσμός και δημιουργούν προϋποθέσεις για εμπιστοσύνη στις δυνατότητες της εγχώριας οικονομίας, παρά τις πολιτικές δυσλειτουργίες του κυβερνητικού μηχανισμού. Παράλληλα, το τραπεζικό σύστημα της χώρας αντιμετώπισε ικανοποιητικά την παγκόσμια κρίση και συνεισέφερε στην ανάκαμψη της οικονομίας. Η εν γένει οικονομική δραστηριότητα στάθηκε σχετικά αλώβητη, στηριζόμενη στην ιδιωτική κατανάλωση και, τα τελευταία χρόνια, στις επενδύσεις υποδομών. Όμως, η χώρα, υπολείπεται σημαντικά ενός ελκυστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Το ανεπαρκές δίκτυο μεταφορών, οι ελλείψεις στις υποδομές, το μικρό μέγεθος του εργατικού δυναμικού, το μικρό μέγεθος της αγοράς, το κατακερματισμένο σύστημα διακυβέρνησης, η πολυπλοκότητα του διοικητικού μηχανισμού, το αδύναμο κράτος δικαίου και οι χλιαρές διμερείς σχέσεις της ΒκΕ με τα γειτονικά της κράτη, δεν δημιουργούν τις καλύτερες προϋποθέσεις για επιχειρηματική δραστηριότητα. Εντούτοις, η χώρα προσφέρει ένα σχετικά ανοιχτό επενδυτικό περιβάλλον, χωρίς περιορισμούς για τις άμεσες ξένες επενδύσεις και με χαμηλό εταιρικό φορολογικό συντελεστή.
Ενδεχομένως, αυξημένες ροές κονδυλίων από την Παγκόσμια Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, να ενισχύσουν την ρευστότητα και τις επενδύσεις υποδομών. Η πιθανή δανειακή συμφωνία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα ενισχύσει περαιτέρω τις δημόσιες επενδύσεις της χώρας. Παράλληλα, ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της ΒκΕ, παρά τις όποιες καθυστερήσεις, ενδεχομένως να λειτουργήσει θετικά προς την
κατεύθυνση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Τέλος, ο τουρισμός μπορεί να αναδειχθεί, μακροχρόνια, σε κινητήριο μοχλό οικονομικής ανάπτυξης για τη χώρα.
Βασικοί οικονομικοί δείκτες
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
| Ονομαστικό ΑΕΠ (δισ. $) | 16,910 | 18,169 | 19,793 | 20,106 | 19,79 |
| ΑΕΠ (μεταβολή %) | 3,1 | 3,2 | 3,9 | 2,8 | -4,3 |
| Ανεργία (%) | 25,4 | 20,5 | 18,4 | 15,69 | 15,87 |
| Πληθωρισμός (%) | -0,8 | 1,25 | 1,37 | 0,6 | -1,1 |
| Δημόσιο χρέος (ως % ΑΕΠ) | 29,2 | 26,0 | 24,8 | 31,4 | 38,6 |
| Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (% ΑΕΠ) | -4,3 | -4,7 | -4,2 | -3,7 | -3,2 |
| Βασικό επιτόκιο (%) | 3,48 | 3,92 | 3,52 | 3,26 | 3,07 |
| Συναλλαγματικά διαθέσιμα (σε δισ. €) | 4,98 | 5,75 | 6,05 | 6,92 | 7,09 |
Πηγές: Στατιστική Υπηρεσία Βοσνίας και Ερζεγοβίνης (BHAS), Κεντρική Τράπεζα Β-Ε, Παγκόσμια Τράπεζα. Συναλλαγματική Ισοτιμία: 1€ = 1,955830 BAM
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
Οι εισαγωγές που πραγματοποιεί η ΒκΕ είναι, σε αξία, σχεδόν διπλάσιες των εξαγωγών της, με συνέπεια το εμπορικό της ισοζύγιο να είναι έντονα ελλειμματικό. Οι εξαγωγές της χώρας αποτελούνται κυρίως από πρώτες ύλες, πρωτογενή αγαθά, και γενικώς προϊόντα χαμηλής προστιθέμενης αξίας. Το σύνολο σχεδόν των εξαγώγιμων προϊόντων της χώρας προωθούνται στην αγορά της ΕΕ και σημαντικό μέρος στις χώρες της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Συμφωνίας Ελευθέρου Εμπορίου (CEFTA). Αντίθετα με τις εξαγωγές της, οι εισαγωγές της ΒκΕ χαρακτηρίζονται από προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ευρύ εμπορικό έλλειμμα. Ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της ΒκΕ, αποτελεί, ασφαλώς, πρωτεύοντα στόχο για της κυβερνητικής πολιτικής, αν και η προοπτική της χώρας για ένταξη στην ΕΕ βρίσκεται ακόμα μακριά. Επίσης, στους στόχους της ΒκΕ είναι και η ένταξή της στον ΠΟΕ, κάτι που ακόμα δεν έχει καταστεί εφικτό. Πάντως, με τη συμμετοχή της στην CEFTA, η ΒκΕ αποκτά πρόσβαση και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (EFTA). Οι εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών της ΒκΕ αποτελούν ποσοστό 40,48% επί του ΑΕΠ, ενώ οι εισαγωγές της ποσοστό 55,20%.
Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2021, η αξία εξαγωγών της χώρας άγγιξε τα 10,084 δισεκ. ΒΑΜ (€5,14 δισεκ.), σημειώνοντας αύξηση 33,1% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020. Το ίδιο
διάστημα, οι εισαγωγές της χώρας αυξήθηκαν κατά 24,2% αγγίζοντας σε αξία τα 15,31 δισεκ. ΒΑΜ (€7,81 δισεκ.), με το εμπορικό έλλειμμα να διαμορφώνεται στα 5,22 δισεκ. ΒΑΜ (€2,66 δισεκ.). Οι εξαγωγές προς τις χώρες CEFTA αυξήθηκαν κατά 33,6% σε σχέση με το 9-μηνο 2020 και οι εισαγωγές από τις χώρες αυτές αυξήθηκαν κατά 25,9%. Την ίδια περίοδο, η συνολική αξία εξαγωγών της ΒκΕ προς την ΕΕ άγγιξε τα 7,46 δισεκ. ΒΑΜ (€3,81 δισεκ.) σημειώνοντας αύξηση 35%. Ταυτόχρονα, η αξία των εισαγωγών από την ΕΕ αυξήθηκε κατά 22,2% και διαμορφώθηκε στα 9,12 δισεκ. ΒΑΜ (€4,65 δισεκ.).
Βασικός στόχος των διμερών μας σχέσεων με την Βοσνία και Ερζεγοβίνη, αποτελεί η ενίσχυση των οικονομικών και επενδυτικών δεσμών, καθώς και η περαιτέρω ανάπτυξη των εμπορικών συναλλαγών. Η ΒκΕ είναι μια μικρή οικονομία, με ελλείψεις σε υποδομές (μη ικανοποιητικό οδικό δίκτυο), ανάγκες σε τεχνογνωσία, χωρίς ιδιαίτερη βιομηχανική παραγωγή και εξαρτημένη ενεργειακά. Σε μεγάλο βαθμό επηρεάζεται από αναπτυγμένες αγορές όπως της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Κροατίας και της Σερβίας.
Εξωτερικό Εμπόριο Βοσνίας και Ερζεγοβίνης
| (σε χιλ. €) | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2020* | 2021* |
| ΕΞΑΓΩΓΕΣ | 4.815.403 | 5.652.528 | 6.084.502 | 5.876.055 | 5.379.383 | 3.869.113 | 5.147.905 |
| ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ | 8.262.995 | 9.298.171 | 9.854.623 | 9.968.468 | 8.633.820 | 6.290.590 | 7.815.840 |
| ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ | -3.447.593 | -3.645.644 | -3.770.122 | -4.093.413 | -3.254.437 | -2.421.477 | -2.667.935 |
Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία ΒκΕ (BHAS) (*): Ιαν.-Σεπ.
ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΕΛΛΑΔΑ
Ο όγκος των διμερών εμπορικών συναλλαγών Ελλάδας-ΒκΕ εμφανίζει, τα τελευταία έτη, με την εξαίρεση του 2020, ανοδική τάση και πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχει σημαντικό περιθώριο βελτίωσης και αύξησης του όγκου και της αξίας των διμερών συναλλαγών. Το εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ των δύο χωρών, παραμένει διαχρονικά ελλειμματικό εις βάρος της ΒκΕ. Tα κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα της χώρας μας προς την Βοσνία και Ερζεγοβίνη είναι: Είδη διασκέδασης, εσπεριδοειδή και άλλα φρούτα, πλαστικές ύλες, ράβδοι από αργίλιο, χρώματα, φάρμακα και παρασκευάσματα διατροφής. Το κυριότερο εξαγόμενο προϊόν της χώρας μας προς την ΒκΕ είναι παραδοσιακά το αλουμίνιο και τα προϊόντα αλουμινίου, που αντιπροσωπεύουν πάνω από 60% της συνολικής αξίας των ελληνικών εξαγωγών. Είναι χαρακτηριστικό να αναφέρουμε ότι σε αυτήν την κατηγορία προϊόντων, η χώρα μας, είναι η πρώτη εξαγωγική δύναμη στην αγορά της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, έχοντας καταφέρει να «εκτοπίσει» στη δεύτερη και τρίτη θέση της σχετικής κατάταξης τις όμορες της ΒκΕ χώρες, Σερβία και Κροατία.
Το 2020, οι ελληνικές εξαγωγές στην Βοσνία & Ερζεγοβίνη, μειώθηκαν κατά 44% και δεν ξεπέρασαν σε αξία τα €57,5 εκ. Κυριότερος λόγος της μείωσης, ήταν η αδυναμία πραγματοποίησης οδικών εμπορευματικών μεταφορών, λόγω των περιοριστικών μέτρων κατά της πανδημίας COVID-19. Εντούτοις, το 2021 φαίνεται πολύ πιο ελπιδοφόρο, δεδομένου ότι, τους πρώτους 9 μήνες η αξία των ελληνικών εξαγωγών έχει ήδη ξεπεράσει κατά πολύ (αύξηση 14%) τη συνολική αξία εξαγωγών του 2020.
Διμερές Εμπόριο Ελλάδος-Βοσνίας και Ερζεγοβίνης
| (σε χιλ. €) | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2020* | 2021* |
| Εξαγωγές προς ΒκΕ | 89.590 | 92.879 | 106.586 | 127.429 | 102.645 | 57.436 | 43.219 | 65.323 |
| Εισαγωγές από ΒκΕ | 8.526 | 5.801 | 10.126 | 7.651 | 8.961 | 7.025 | 5.026 | 6.651 |
| Όγκος Εμπορίου | 98.116 | 98.680 | 116.712 | 135.080 | 111.606 | 64.461 | 48.245 | 71.974 |
| ΙΣΟΖΥΓΙΟ | 81.064 | 87.078 | 96.460 | 119.778 | 93.684 | 50.411 | 38.193 | 58.672 |
Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία ΒκΕ (BHAS) (*): Ιαν.-Σεπ.
Το 9-μηνο 2021 η αξία των ελληνικών εξαγωγών σημείωσε αύξηση 51,1%, έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2020. Παράλληλα, την ίδια περίοδο (Ιανουάριος – Σεπτέμβριος 2021), οι εισαγωγές μας από την ΒκΕ αυξήθηκαν μόνο κατά 32,3% σε σχέση με το αντίστοιχο 9-μηνο του 2020. Η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών και η ταυτόχρονη, αλλά πολύ μικρότερη, αύξηση των εισαγωγών μας από την ΒκΕ, είχαν ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση του εμπορικού μας πλεονάσματος έναντι της ΒκΕ, κατά 53,6%.
Τα κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα της ΒκΕ προς την χώρα μας είναι: Χονδρόσυρμα, παιχνίδια συντροφιάς, μέταλλα και τα προϊόντα τους, χαρτί και χαρτόνια, θρυαλλίδες ασφαλείας και είδη ανάφλεξης, χημικά προϊόντα, σωλήνες, κλπ.
Σημαντικό κεφάλαιο στις διμερείς εμπορικοοικονομικές σχέσεις Ελλάδας-Ουγγαρίας, μπορεί να αποτελέσει ο τουρισμός. Η Ελλάδα, φαίνεται να αποτελεί ελκυστικό προορισμό για τους Βόσνιους, με τις ετήσιες ροές από Βοσνία προς Ελλάδα να σημειώνουν σταθερά αυξητική πορεία τα τελευταία χρόνια. Το 2019 υπήρξε εξαιρετική χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό (35,8% αύξηση των ροών από Βοσνία) με το σύνολο των αφίξεων από ΒκΕ προς Ελλάδα να αγγίζει τις 70 χιλ. Η ΒκΕ και κυρίως το Σεράγεβο, μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης για χειμερινό τουρισμό, δεδομένου ότι πλησίον της πόλης λειτουργούν δύο χιονοδρομικά κέντρα Ολυμπιακών προδιαγραφών, στα οποία τελέστηκαν οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες του 1984.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η οικονομία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο. Η χώρα, έχει ευρω-ατλαντικό προσανατολισμό, όμως, οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά είναι περιορισμένες, γεγονός που δεν περνά απαρατήρητο από τη διεθνή επιχειρηματική κοινότητα. Η οικονομία της ΒκΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές μετάλλων, ενέργειας, κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και επίπλων. Σημαντικό ποσοστό των εσόδων της χώρας προέρχεται από εμβάσματα του εξωτερικού (περίπου 2 εκ. Βόσνιοι διαβιούν στο εξωτερικό) και ξένες ενισχύσεις. Η ιδιαιτέρως αποκεντρωμένη –σε βαθμό δυσλειτουργίαςκυβέρνηση, δε διευκολύνει το σχεδιασμό και υλοποίηση οικονομικής πολιτικής, ούτε τον απαιτούμενο συντονισμό για υιοθέτηση και εφαρμογή των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων. Επίσης, η υπερβολική γραφειοκρατία, η έλλειψη διαφάνειας και η πολυπλοκότητα του νομικού συστήματος της χώρας, αποθαρρύνουν τις ξένες επενδύσεις, με αποτέλεσμα η οικονομία να κατατάσσεται μεταξύ των λιγότερο
ανταγωνιστικών στην περιοχή.
Εντούτοις, με την ελληνική οικονομία να αποκτά νέα δυναμική, την εμπιστοσύνη των αγορών να αναβαθμίζεται και την ελληνική επιχειρηματικότητα να αναπτύσσεται, κρίνουμε ότι, Ελληνικές εξωστρεφείς επιχειρήσεις θα μπορούσαν να δραστηριοποιηθούν δυναμικά και με επιτυχία στην ΒκΕ.
Ασφαλώς, το μικρό μέγεθος της αγοράς και η χαμηλή αγοραστική δύναμη του μέσου καταναλωτή, είναι παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ’ όψιν, από Έλληνες επιχειρηματίες που θα
επιθυμούσαν να δραστηριοποιηθούν στην ΒκΕ. Τέλος, οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, για να έχουν πιθανότητες επιτυχίας, θα πρέπει να μπορούν να προσφέρουν τα προϊόντα τους σε ανταγωνιστικές τιμές.
