Special Report

10) Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν – Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν: Ποια είναι η διαφορά;

Το ΑΕΠ και το ΑΕΠ είναι δύο από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα μέτρα της οικονομίας μιας χώρας. Και τα δύο αντιπροσωπεύουν τη συνολική αγοραία αξία  όλων των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται σε μια ορισμένη περίοδο. Ωστόσο, υπολογίζονται με ελαφρώς διαφορετικούς τρόπους.

Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) είναι η αξία των τελικών εγχώριων αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται εντός των συνόρων ενός έθνους. Από την άλλη πλευρά, το ακαθάριστο εθνικό προϊόν (ΑΕΠ) είναι η αξία όλων των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που ανήκουν στους πολίτες μιας χώρας, ανεξάρτητα από το αν αυτά τα αγαθά παράγονται στη συγκεκριμένη χώρα ή όχι.

Αυτές οι μετρήσεις αντικατοπτρίζουν διαφορετικούς τρόπους μέτρησης του εύρους μιας οικονομίας. Ενώ το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν), περιορίζει την ερμηνεία του για την οικονομία στα γεωγραφικά σύνορα της χώρας, το ΑΕΠ (Aκαθάριστο Eθνικό Προϊόν) το επεκτείνει ώστε να περιλαμβάνει τις καθαρές οικονομικές δραστηριότητες στο εξωτερικό που εκτελούνται από τους υπηκόους του.

  • Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) και το ακαθάριστο εθνικό προϊόν (ΑΕΠ) είναι και τα δύο ευρέως χρησιμοποιούμενα μέτρα της συνολικής οικονομικής παραγωγής μιας χώρας.
  • Το ΑΕΠ (ακαθάριστο εγχώριο προϊόν) μετρά την αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται εντός των συνόρων μιας χώρας, τόσο από πολίτες όσο και από “επισκέπτες”.
  • Το ΑΕΠ (ακαθάριστο εθνικό προϊόν), μετρά την αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται από τους πολίτες μιας χώρας, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
  • Πολλές πηγές χρησιμοποιούν πλέον τον όρο Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα, ή ΑΕΕ, ως συνώνυμο του ΑΕΠ.

Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν είναι ο πιο βασικός δείκτης για τη μέτρηση της συνολικής υγείας και του μεγέθους της οικονομίας μιας χώρας. Αυτή η μέτρηση μετράει τη συνολική αγοραία αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται εγχώρια από μια χώρα. Το ΑΕΠ είναι σημαντικός αριθμός γιατί δίνει μια ιδέα για το αν η οικονομία αναπτύσσεται ή συρρικνώνεται.

Ο υπολογισμός του ΑΕΠ περιλαμβάνει την πρόσθεση ιδιωτικής κατανάλωσης ή καταναλωτικών δαπανών, κρατικών δαπανών, κεφαλαιουχικών δαπανών από τις επιχειρήσεις και καθαρών εξαγωγών—εξαγωγές μείον εισαγωγές. Ακολουθεί μια σύντομη επισκόπηση κάθε στοιχείου:

  • Κατανάλωση: Η αξία της κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών που αποκτούν και καταναλώνονται από τα νοικοκυριά της χώρας. Αυτό αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος του ΑΕΠ.
  • Κρατικές δαπάνες: Όλες οι καταναλώσεις, οι επενδύσεις και οι πληρωμές που πραγματοποιούνται από το κράτος για τρέχουσα χρήση.
  • Κεφαλαιακές δαπάνες από επιχειρήσεις: Δαπάνες για αγορές παγίων και απούλητων αποθεμάτων από ιδιωτικές επιχειρήσεις.
  • Καθαρές εξαγωγές: Αντιπροσωπεύει το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας (BOT) ή τη διαφορά μεταξύ εξαγωγών και εισαγωγών. Ένας θετικός αριθμός δείχνει ότι η χώρα εξάγει περισσότερα από όσα εισάγει.

Επειδή υπόκειται σε πιέσεις από τον πληθωρισμό, το ΑΕΠ μπορεί να χωριστεί σε δύο κατηγορίες — πραγματικό ΑΕΠ και ονομαστικό ΑΕΠ . Το πραγματικό ΑΕΠ μιας χώρας είναι το οικονομικό προϊόν αφού ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός, ενώ το ονομαστικό ΑΕΠ δεν λαμβάνει υπόψη τον πληθωρισμό. Το ονομαστικό ΑΕΠ είναι συνήθως υψηλότερο από το πραγματικό ΑΕΠ επειδή ο πληθωρισμός είναι σχεδόν πάντα θετικός.

Το ονομαστικό ΑΕΠ χρησιμοποιείται γενικά για τη σύγκριση διαφορετικών τριμήνων του ίδιου έτους, επειδή ο πληθωρισμός συνήθως δεν είναι σημαντικός παράγοντας. Τα ΑΕΠ δύο ή περισσότερων ετών συγκρίνονται χρησιμοποιώντας το πραγματικό ΑΕΠ.

Το ΑΕΠ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη σύγκριση των επιδόσεων δύο ή περισσότερων οικονομιών, λειτουργώντας ως βασικό στοιχείο για τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Βοηθά επίσης την κυβέρνηση να σχεδιάσει πολιτικές για την προώθηση της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούν το ΑΕΠ ως βασικό οικονομικό δείκτη από το 1991. αντικατέστησε το ΑΕΠ για τη μέτρηση της οικονομικής δραστηριότητας επειδή το ΑΕΠ ήταν το πιο κοινό μέτρο που χρησιμοποιήθηκε διεθνώς.

Όταν το ΑΕΠ αυξάνεται, σημαίνει ότι η οικονομία αναπτύσσεται. Αντίστροφα, αν πέσει, η οικονομία συρρικνώνεται και μπορεί να βρεθεί σε πρόβλημα. Αλλά εάν η οικονομία αναπτυχθεί στο σημείο να φτάσει σε πλήρη παραγωγική ικανότητα, ο πληθωρισμός μπορεί να αρχίσει να αυξάνεται. Οι κεντρικές τράπεζες ενδέχεται στη συνέχεια να παρέμβουν, αυστηροποιώντας τις νομισματικές τους πολιτικές για να επιβραδύνουν την ανάπτυξη.  Όταν τα επιτόκια αυξάνονται, η εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων πέφτει. Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων, η νομισματική πολιτική χαλαρώνει για να τονώσει την ανάπτυξη.

Για να κάνουμε έναν παραλληλισμό, εάν μια οικογένεια κερδίζει 75.000 $ ετησίως, οι δαπάνες της θα πρέπει ιδανικά να παραμένουν εντός του εύρους των κερδών της. Είναι πιθανό οι δαπάνες της οικογένειας να ξεπερνούν τα κέρδη της κάθε τόσο, όπως όταν αγοράζουν ένα σπίτι ή ένα αυτοκίνητο με δάνειο, αλλά στη συνέχεια επιστρέφουν στα όρια για κάποιο χρονικό διάστημα. Μεγαλύτερες περιόδους αρνητικού ΑΕΠ, που υποδηλώνουν περισσότερες δαπάνες από την παραγωγή, μπορούν να προκαλέσουν μεγάλη ζημιά στην οικονομία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απώλειες θέσεων εργασίας, κλείσιμο επιχειρήσεων και αδράνεια παραγωγικής ικανότητας.

Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ)

Το ακαθάριστο εθνικό προϊόν είναι μια άλλη μέτρηση που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της οικονομικής παραγωγής μιας χώρας. Όταν το ΑΕΠ εξετάζει την αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται εντός των συνόρων μιας χώρας, το ΑΕΠ είναι η αγοραία αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται από όλους τους πολίτες μιας χώρας—τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Ενώ το ΑΕΠ είναι δείκτης της τοπικής/εθνικής οικονομίας, το ΑΕΠ αντιπροσωπεύει τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες του συμβάλλουν στην οικονομία της χώρας. Παίζει ρόλο υπηκοότητας αλλά παραβλέπει την τοποθεσία. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το ΑΕΠ δεν περιλαμβάνει την παραγωγή κατοίκων εξωτερικού.

Το Σύστημα Εθνικών Λογαριασμών του 1993 αντικατέστησε τον όρο ΑΕΠ με ΑΕΕ ή Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα. Και οι δύο μετρήσεις μετρούν το ίδιο πράγμα, την εγχώρια παραγωγικότητα συν το καθαρό εισόδημα των πολιτών μιας χώρας από ξένες πηγές. 3

Για παράδειγμα, ένας Καναδός παίκτης NFL με έδρα τις ΗΠΑ που στέλνει το εισόδημά του στον Καναδά ή ένας Γερμανός επενδυτής που μεταφέρει το εισόδημά του από μερίσματα στη Γερμανία, θα αποκλειστούν και οι δύο από το ΑΕΠ των ΗΠΑ, αλλά θα συμπεριληφθούν στο ΑΕΠ της χώρας.

Το ΑΕΠ μπορεί να υπολογιστεί προσθέτοντας την κατανάλωση, τις κρατικές δαπάνες, τις κεφαλαιουχικές δαπάνες από τις επιχειρήσεις, τις καθαρές εξαγωγές (εξαγωγές μείον εισαγωγές) και το καθαρό εισόδημα των κατοίκων της χώρας και των επιχειρήσεων από επενδύσεις στο εξωτερικό. Το ποσό αυτό αφαιρείται στη συνέχεια από το καθαρό εισόδημα που αποκτούν οι κάτοικοι του εξωτερικού και οι επιχειρήσεις από εγχώριες επενδύσεις.

Στοιχεία ΑΕΠ και ΑΕΠ για επιλεγμένες χώρες
 Χώρα  ΑΕΠ  Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ΑΕΠ

ακαθάριστο εθνικό προϊόν

 ΑΕΠ/ΑΕΠ (%)
Ηνωμένες Πολιτείες  20.953  21.287  101.6
Ηνωμένο Βασίλειο  2.760  2.723  98,7
Κίνα  14.722  14.618  99.3
Ισραήλ  407  402,9  98,9
Ινδία  2.660  2.635 99.1
Ελλάδα  188,8  188,0  99,6
Σαουδική Αραβία 700,1 715,6 102.2
Χονγκ Κονγκ 346,6 365,7 105,6
(Όλα τα στοιχεία σε δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ)

Πηγές δεδομένων: WorldBank DataBank. 5

Η Σαουδική Αραβία είναι μια άλλη περίπτωση χώρας όπου το ΑΕΠ είναι υψηλότερο από το ΑΕΠ. Το Βασίλειο είναι ένας σημαντικός εξαγωγέας πετρελαίου με επιχειρήσεις και επιχειρήσεις εξαπλωμένες σε όλο τον κόσμο. Το εισόδημα από αυτές τις επιχειρήσεις τείνει να είναι υψηλότερο από το εισόδημα που χάνεται λόγω ξένων πολιτών και επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη Σαουδική Αραβία.

Άλλα έθνη όπως η Κίνα , το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ινδία και το Ισραήλ έχουν χαμηλότερο ΑΕΠ σε σύγκριση με τα αντίστοιχα στοιχεία του ΑΕΠ. Αυτό δείχνει ότι αυτά τα έθνη βλέπουν μια καθαρή συνολική εκροή από τη χώρα. Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις αυτών των χωρών που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό παράγουν μικρότερο εισόδημα σε σύγκριση με το εισόδημα που παράγουν οι ξένοι πολίτες και οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτές τις χώρες.

Τα ποσοστά στον παραπάνω πίνακα (ΑΕΠ/ΑΕΠ-%), τα οποία αντιπροσωπεύουν το ΑΕΠ ως ποσοστό του ΑΕΠ, υποδεικνύουν ότι η απόλυτη διαφορά μεταξύ των δύο στοιχείων περιορίζεται συνήθως σε ένα εύρος συν ή πλην 2%. Το Χονγκ Κονγκ αποτελεί αξιοσημείωτη εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα: ως μια οικονομία με έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό, πολλές από τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της πόλης βρίσκονται στο εξωτερικό.

Το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν ή το Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα καταγράφει το καθαρό εισόδημα από ξένες πηγές που ανήκουν σε πολίτες μιας χώρας. Αυτή η μέτρηση μπορεί να είναι χρήσιμη για μελετητές που μετρούν την επίδραση των επιχειρήσεων στο εξωτερικό ή των απομακρυσμένων εργαζομένων στην οικονομία μιας χώρας.

Το Σύστημα Εθνικών Λογαριασμών του 1993 αντικατέστησε τον όρο «Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν» ή ΑΕΠ, με τον νέο όρο «Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα» ή ΑΕΕ. Και τα δύο αντιπροσωπεύουν την εγχώρια παραγωγή μιας χώρας συν το καθαρό εισόδημα από τις επιχειρήσεις ή την εργασία των πολιτών μιας χώρας στο εξωτερικό.

Αν και δεν υπάρχει αντικειμενική βάση για να πούμε ότι η μία μέτρηση είναι καλύτερη από την άλλη, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν είναι η πιο δημοφιλής μέτρηση για τη συνολική παραγωγικότητα της οικονομίας μιας χώρας. Το ΑΕΠ ήταν παλαιότερα το προεπιλεγμένο μέτρο για την οικονομική παραγωγή μιας χώρας, αλλά έπεσε σε δυσμένεια τη δεκαετία του 1990.

Η κατώτατη γραμμή

Το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν και το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν είναι από τις πιο δημοφιλείς μετρήσεις για την παραγωγικότητα της οικονομίας μιας χώρας. Και τα δύο μετρούν την αξία της οικονομικής δραστηριότητας μιας χώρας. Η κύρια διαφορά είναι ότι το ΑΕΠ Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, μετρά την παραγωγικότητα εντός των γεωγραφικών ορίων μιας χώρας και το ΑΕΠ Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν καταγράφει την οικονομική δραστηριότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων αυτής της χώρας, ανεξάρτητα από την τοποθεσία.