Το μέλλον του επιχειρείν βρίσκεται στις εξαγωγές! Εν μέσω χαλεπών καιρών και συγκυριών οι εξαγωγικές επιχειρήσεις όχι μόνο πέτυχαν να κρατήσουν τις θέσεις τους στην αγορά, αλλά, κόντρα στο αυξημένο ενεργειακό κόστος (που επηρεάζει τις μεταφορές), κατάφεραν και να αυξήσουν τον τζίρο τους και να αποκτήσουν σημαντική συμβολή στη διαμόρφωση Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος!
Και το «ράλι» αυτό γίνεται με τη στήριξης της κυβέρνησης και των δημόσιων φορέων που παρέχουν ασφαλιστικά προϊόντα, κάλυψη έναντι κινδύνου και προνομιακά δάνεια σε όσες επιχειρήσεις αποφασίζουν να ενισχύσουν την εξωστρέφειά τους.
Τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού για το φετινό 9μηνο «αποκαλύπτουν» μια ξαφνική, έξω από τα συνηθισμένα, αύξηση των επιστροφών φόρων. Σύμφωνα με ανώτατο παράγοντα του υπουργείου Οικονομικών, η αύξηση στο μεγαλύτερο μέρος αφορά ΦΠΑ που επιστρέφεται σε εξαγωγικές επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία του Προϋπολογισμού, οι επιστροφές εσόδων τον Σεπτέμβριο ανήλθαν σε 765 εκατ. ευρώ, αυξημένες έτσι κατά 213 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, ενώ συνολικά στο 9μηνο οι επιστροφές έφτασαν στα 4,340 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 917 εκατ. ευρώ από τον στόχο.
Σημειωτέον ότι στο Προσχέδιο του Προϋπολογισμού η εκτίμηση για τις φετινές επιστροφές φόρων ανέβηκε στα 5,827 δισ. ευρώ, δηλαδή 870 εκατ. ευρώ πάνω από τις αρχικές προβλέψεις, ωστόσο ακόμα και αυτή η εκτίμηση έχει ξεπεραστεί κυρίως λόγω της έκρηξης των εξαγωγών.
Στην κυβέρνηση βλέπουν πως η Ελλάδα γίνεται μια πιο εξωστρεφής οικονομία. Με βάση τα στοιχεία της Eurostat, το 2010 οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αντιστοιχούσαν στο 22% του ελληνικού ΑΕΠ. Το 2021 το ποσοστό αυτό σχεδόν διπλασιάστηκε στο 41%. Το 2010 η Ελλάδα ήταν τελευταία στις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ανάμεσα στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Το 2021, σε όρους ΑΕΠ, η Ελλάδα εξήγαγε περισσότερο από τις Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία, και άγγιξε το ποσοστό της Πορτογαλίας, (χώρα με success story εξωστρέφειας). Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2010 το σύνολο των εξαγωγών αγαθών ήταν 21,2 δισ. ευρώ, ποσοστό 9,5% του ΑΕΠ. Το 2021 οι εξαγωγές αγαθών ανήλθαν σε 40 δισ., ποσοστό 22% του ΑΕΠ. Το πρώτο εξάμηνο του 2022 οι εξαγωγές αγαθών ήταν 26 δισ., υψηλότερες κατά 40% από το πρώτο εξάμηνο του 2021.
Παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών θεωρούν πως «εάν παίξει καλά τα χαρτιά της, η Ελλάδα μπορεί να επαναλάβει το εξαγωγικό θαύμα της Ιρλανδίας και να αποτελέσει τη χώρα-έκπληξη της Ευρώπης τα επόμενα χρόνια».
Για να στηριχθεί η τάση αυτή, ενισχύεται η δράση του Οργανισμού Εξαγωγικών Πιστώσεων (πλέον Exprot Credit Grecce S.A.) που παρέχει κίνητρα σε όσους αποφασίσουν να επενδύσουν στις εξαγωγές. Η Export Credit Greece υπολογίζει πως σε βάθος πενταετίας θα έχει υποστηρίξει εξαγωγές ύψους 8,7 δισ. ευρώ. Οι εξαγωγές αυτές εκτιμάται ότι μέσα στην πενταετία θα δημιουργήσουν παραγόμενο προϊόν ύψους 21,6 δισ. ευρώ και προστιθέμενη αξία στο ΑΕΠ ύψους 8,1 δισ. ευρώ.
Τα κυριότερα «εργαλεία» που παρέχει ο ΟΑΕΠ είναι:
■ Πρόγραμμα Ασφάλισης Βραχυπρόθεσμων Εξαγωγικών Πιστώσεων: Με αυτό το πρόγραμμα οι Ελληνες εξαγωγείς μπορούν να ασφαλίσουν εμπορικούς και πολιτικούς κινδύνους μη πληρωμής, με την προϋπόθεση ότι οι πιστώσεις που παρέχουν σε πελάτες του εξωτερικού έχουν βραχυπρόθεσμη διάρκεια, δηλ. μέχρι 1-2 έτη.
■ Πρόγραμμα Ασφάλισης Μεσο-μακροπρόθεσμων Εξαγωγικών Πιστώσεων: Το πρόγραμμα αυτό αφορά ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων μεσοπρόθεσμης διάρκειας (2- 5 χρόνια) ή μακροπρόθεσμης διάρκειας (πάνω από 5 χρόνια), έναντι εμπορικών και πολιτικών κινδύνων μη πληρωμής. Στην περίπτωση αυτή πρόκειται για «επί πιστώσει» πώληση προϊόντων που δικαιολογεί εξόφληση σε 2 ή 5 ή και περισσότερα χρόνια. Πρόκειται δηλ. όχι για «καταναλωτικά», αλλά για «ενδιάμεσα» ή «κεφαλαιουχικά» προϊόντα μεγάλης αξίας (μηχανήματα, καλώδια, τηλεπικοινωνιακό υλικό, αγωγοί κ.λπ.).
■ Προγράμματα Ασφάλισης Πιστώσεων στον Αγοραστή (Buyer’s Credit): Τα προγράμματα αυτά διαφέρουν από τα αναφερθέντα παραπάνω Προγράμματα Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (Supplier’s Credit) κατά τον εξής τρόπο: Ενώ στα Προγράμματα Ασφάλισης Πιστώσεων της μορφής «Supplier’s Credit» ο ΟΑΕΠ ασφαλίζει τον Ελληνα εξαγωγέα έναντι εμπορικών και πολιτικών κινδύνων μη πληρωμής, στα Προγράμματα Ασφάλισης Πιστώσεων της μορφής Buyer’s Credit ο ΟΑΕΠ ασφαλίζει την ελληνική τράπεζα (ή το υποκατάστημα ξένης τράπεζας στην Ελλάδα), η οποία δανείζει τον ξένο αγοραστή, προκειμένου αυτός να αγοράσει ελληνικά προϊόντα ή υπηρεσίες (π.χ. κατασκευή τεχνικού έργου).
■ Πρόγραμμα Ασφάλισης Τεχνικών Εργων Εξωτερικού: Τα περισσότερα έργα εξωτερικού εκτελούνται για λογαριασμό δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ, όπου ο κίνδυνος μη πληρωμής είναι μεγάλος, λόγω της πολιτικής και οικονομικής αστάθειας που επικρατεί ακόμα και σήμερα σε αρκετές από τις παραπάνω χώρες.
■ Για κάθε τεχνικό έργο υπάρχουν δύο φάσεις (περίοδοι): Η περίοδος κατασκευής και η περίοδος αποπληρωμής. Η περίοδος κατασκευής διαρκεί από 3 έως 18 μήνες (ή και περισσότερο), ενώ η περίοδος αποπληρωμής διαρκεί από 3 έως 10 χρόνια (ή και περισσότερο). Ο ΟΑΕΠ, εφόσον του ζητηθεί, μπορεί να καλύψει τους πολιτικούς κινδύνους που μπορεί να συμβούν κατά την περίοδο κατασκευής [π.χ. πόλεμος, σοβαρές πολιτικές ταραχές, εθνικοποίηση, αυθαίρετες κρατικές ενέργειες όπως η άρση παραχωρηθέντος δικαιώματος χρήσης γης, υδάτινων πόρων κ.λπ. (concession agreement)], καθώς και η άρση παραχωρηθείσας άδειας π.χ. σε περίπτωση ενέργειας, τηλεφωνικών επικοινωνιών κ.λπ. (license).
■ Πρόγραμμα Ασφάλισης Επενδύσεων Εξωτερικού: Με το πρόγραμμα αυτό ο ΟΑΕΠ καλύπτει τους πολιτικούς κινδύνους στους οποίους είναι εκτεθειμένες οι ελληνικές επενδύσεις εξωτερικού, όπως είναι π.χ. ο πόλεμος (εμφύλιος ή όχι), η εθνικοποίηση ή απαλλοτρίωση της επένδυσης, η απαγόρευση μεταφοράς συναλλάγματος (transfer risk), καθώς και οι συγκεκριμένες κρατικές ενέργειες (breach of contract) που εμποδίζουν την ολοκλήρωση της επένδυσης ή που την καθιστούν μη βιώσιμη, όπως είναι η άρση παροχής δικαιωμάτων χρήσης γης, υδάτινων πόρων κ.λπ. (concession agreement) ή αδειών εκμετάλλευσης (license) στους κλάδους ενέργειας, τηλεπικοινωνιών κ.λπ.