Αν και οι προοπτικές για τον ελληνικό τουρισμό στο
σύνολό του είναι θετικές, το τουριστικό προϊόν της χώρας
μας παραμένει σε μεγάλο βαθμό μονοδιάστατο και
απειλούμενο από τον αυξανόμενο διεθνή ανταγωνισμό.
Μια λύση στα ζητήματα αυτά θα μπορούσε να αποτελέσει
η καλύτερη διασύνδεση του τουριστικού προϊόντος με
τον κλάδο της αγροδιατροφής, η οποία αφορά τόσο
στο τουριστικό προϊόν της χώρας γενικότερα, όσο και σε
εκφάνσεις του θεματικού τουρισμού όπως ο γαστρονομικός
τουρισμός και ο αγροτουρισμός. Η διασύνδεση αυτή θα
μπορούσε να καταστήσει το ελληνικό τουριστικό προϊόν
πιο ανθεκτικό, ελκυστικό και βιώσιμο, διασφαλίζοντας
παράλληλα ότι τα οφέλη του μπορούν να διαχυθούν πιο
αποτελεσματικά στην ευρύτερη οικονομία.
Η νέα μελέτη της διαΝΕΟσις, την οποία υλοποίησαν η
Μαριάννα Σκυλακάκη και ο Δρ. Θοδωρής Μπένος,
παραθέτει τα υφιστάμενα δεδομένα από τις διαθέσιμες
μελέτες για τις δυνατότητες και τις αδυναμίες των δύο
κλάδων, από έρευνες σχετικά με τη διασύνδεσή τους,
αλλά και εγχώριες και διεθνείς μελέτες που εστιάζουν στον
γαστρονομικό τουρισμό. Στη συνέχεια παρουσιάζει μία
ποιοτική και ποσοτική ανάλυση του βαθμού διασύνδεσης
τουριστικών καταλυμάτων και αγροδιατροφής σε αυτή
τη συγκυρία, με στόχο την αποτύπωση των εμποδίων και
την εξεύρεση πιθανών λύσεων. Τέλος, παρουσιάζει έναν
συνεκτικό οδικό χάρτη για την επίλυση του προβλήματος.
Βασικά συμπεράσματα ποιοτικής ανάλυσης
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα των 14 ημιδομημένων συνεντεύξεων που πραγματοποιήθηκαν από τον
Μάρτιο έως τον Μάιο του 2022 με παράγοντες του τουρισμού, της εστίασης και της αγροδιατροφής:
Βασικά συμπεράσματα ποσοτικής ανάλυσης
Τι έδειξαν τα αποτελέσματα της ποσοτικής έρευνας, στην οποία πήραν μέρος οι υπεύθυνοι από 96
τουριστικές μονάδες και 32 φορείς της αγροδιατροφής του νομού Ηλείας:
• Σε ό,τι αφορά τη διασύνδεση των τουριστικών μονάδων με τον κλάδο της αγροδιατροφής, τα ποσοστά για τα εγχώρια τρόφιμα, τόσο για τα νωπά όσο και για τα επεξεργασμένα, κινούνται σε ικανοποιητικά επίπεδα, αν και σίγουρα δεν είναι στα επιθυμητά.
• Η εικόνα όμως αλλάζει δραματικά όταν λαμβάνονται υπόψη τα ποτά ή όταν εξετάζουμε τα ποσοστά για τις απευθείας προμήθειες από παραγωγούς ή τις προμήθειες σε τοπικά τρόφιμα και ποτά. Αν υπολογίσουμε τον μέσο όρο για τα τρόφιμα και ποτά μαζί, τότε τα ποσοστά αντιστοιχούν σε περίπου 39% για τα εγχώρια, σε 14% για τα τοπικά και σε 8% για τα προϊόντα που προέρχονται απευθείας από παραγωγούς.
• Από τους 32 φορείς της αγροδιατροφής, 7 προμηθεύουν απευθείας τουριστικές μονάδες και 12 προμηθεύουν εστιατόρια. Κανένας από τους αγροτικούς συνεταιρισμούς δεν συνεργάζεται απευθείας με τουριστικές μονάδες ή εστιατόρια, ενώ από τους υπόλοιπους φορείς, τα μικρότερα σχήματα φαίνεται να έχουν αναπτύξει τέτοιες απευθείας σχέσεις. Όσοι συνεργάζονται απευθείας με καταλύματα, κατά μέσο όρο διοχετεύουν σχεδόν 31% της παραγωγής τους σε αυτά, ενώ όσοι προμηθεύουν απευθείας εστιατόρια δίνουν περίπου 28% της παραγωγής τους.
• Ενώ για τις τουριστικές μονάδες όλα τα εμπόδια που εξετάστηκαν φαίνεται να παίζουν κάποιο ρόλο, για τους φορείς της αγροδιατροφής τα εμπόδια της «κάλυψης της γκάμας», της «έλλειψης τυποποίησης» και της «αναποτελεσματικής συνεργασίας» δεν φαίνεται να θεωρούνται σημαντικά.
• Σε αντίθεση με τους φορείς της αγροδιατροφής, οι τουριστικές μονάδες φαίνεται να πιστεύουν ότι η συνεργασία με τους φορείς της αγροδιατροφής δεν είναι αποτελεσματική.
• Οι φορείς της αγροδιατροφής εκφράζουν μεγαλύτερη αγωνία από τις τουριστικές μονάδες σε ό,τι αφορά την «απουσία συντονιστικού φορέα σε περιφερειακό επίπεδο».
• Οι φορείς της αγροδιατροφής παρουσιάζονται ιδιαίτερα ενθουσιώδεις για τη λύση της «online πλατφόρμας ενημέρωσης και παραγγελιών», όπως επίσης και για τη λύση του «προγράμματος θεματικού τουρισμού, στο πλαίσιο του οποίου να λειτουργεί ένα τοπικό σύμφωνο ποιότητας», σε σύγκριση με τις τουριστικές μονάδες.
Ένας οδικός χάρτης για την καλύτερη διασύνδεση των δύο κλάδων
Ως σημείο αφετηρίας του οδικού χάρτη, οι ερευνητές προκρίνουν τη σύσταση ενός «Γαστρονομικού DMΟ», η οποία, μέσα από τη συντεταγμένη ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού, θεωρούν πως θα ανοίξει τον δρόμο για να επιτύχουμε σε βάθος χρόνου την ουσιαστική διασύνδεση των δύο κλάδων.
Την επίβλεψη και την απόφαση για τη στελέχωσή του μπορεί να αναλάβει ένα Εθνικό Συμβούλιο
Ελληνικής Γαστρονομίας, στο οποίο θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των φορέων της κεντρικής διοίκησης,
της περιφερειακής διοίκησης και των επαγγελματικών φορέων.
Τέλος, προκρίνουν κάποιες επιπρόσθετες προτάσεις πολιτικής, ανεξάρτητα από τη συντεταγμένη
ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού που αποτελεί κεντρικό άξονα των εισηγήσεών τους:
Λύσεις σε κεντρικό επίπεδο:
• Στρατηγικό εθνικό σχέδιο για την επίτευξη διασύνδεσης μεταξύ των δύο κλάδων και
την προώθηση του συνδυαστικού εθνικού brand αγροδιατροφής-τουρισμού.
• Ψηφιακό δίκτυο πληροφόρησης και διασύνδεσης αγροδιατροφής και τουρισμού.
• Στρατηγικό σχέδιο για τα προγράμματα ποιότητας και πιστοποίησης των
αγροδιατροφικών προϊόντων.
• Δράσεις ενημέρωσης και κατάρτισης για αντιμετώπιση άλυτων ζητημάτων
διασύνδεσης.
Λύσεις σε περιφερειακό επίπεδο:
• Ενδυνάμωση Αγροδιατροφικών Συμπράξεων ώστε να αναλάβουν πρωτοβουλίες
για γεφύρωση του χάσματος (εκπαιδευτικά προγράμματα, συμβουλευτική
υποστήριξη, προγράμματα πιστοποίησης της εντοπιότητας προϊόντων).
• Ανάπτυξη οργανωμένων προγραμμάτων διαμεσολάβησης.
• Δημιουργία ειδικά προσαρμοσμένων πακέτων “all-inclusive” που να περιλαμβάνουν
συγκεκριμένα ποσοστά κατανάλωσης τοπικών προϊόντων.
• Ανάπτυξη άλλων μορφών θεματικού τουρισμού (π.χ. πολιτιστικού, θρησκευτικού),
στο πλαίσιο των οποίων να θεσμοθετούνται δικτυώσεις και τοπικά σύμφωνα
ποιότητας που να έχουν στον πυρήνα τους τη γαστρονομία.
Λύσεις σε τοπικό επίπεδο:
• Πρόγραμμα δημιουργίας πωλητηρίων και προθηκών σε ξενοδοχεία και εστιατόρια,
με συνεργασία των Επιμελητηρίων και των Δήμων.
• Ενίσχυση των γαστρονομικών εμπειριών και σύνδεσή τους με τη νεανική
επιχειρηματικότητα και με περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα (π.χ. ορεινές περιοχές).
• Αξιοποίηση από φορείς της αγροδιατροφής και του τουρισμού επιμέρους
ευρημάτων της μελέτης.
Μια έρευνα της διαΝΕΟσις
