Οι τελευταίες δύο εβδομάδες φέρνουν ενθαρρυντικά μηνύματα για τον τομέα των ελληνικών εξαγωγών, με σημάδια ανάκαμψης αλλά και προκλήσεις που απαιτούν προσεκτική στρατηγική. Σύμφωνα με πρόσφατες αναλύσεις, το δεύτερο εξάμηνο του 2024 έκλεισε με άνοδο 5% στις εξαγωγές, γεγονός που περιορίζει τις απώλειες του πρώτου εξαμήνου, όταν οι πωλήσεις προς το εξωτερικό είχαν σημειώσει μείωση 7%. Συνολικά, το 2024 κινήθηκε σε παρόμοια επίπεδα με το 2023, καταγράφοντας ελαφριά πτώση 1% σε πραγματικούς όρους.
Ωστόσο, η θετική αυτή πορεία δεν στηρίζεται στις παραδοσιακές αγορές της Ε.Ε., καθώς η ζήτηση από την Ευρώπη παραμένει στάσιμη. Η αύξηση των εξαγωγών προέρχεται κυρίως από νέες αγορές, όπως η Μέση Ανατολή, όπου καταγράφονται μεγάλες παραγγελίες μετάλλων, πιθανώς για ενεργειακά έργα. Παράλληλα, οι ΗΠΑ αναδεικνύονται σε βασικό προορισμό για τα ελληνικά προϊόντα, με σταθερή μέση ετήσια αύξηση 7% στις εξαγωγές την τελευταία τριετία. Παρόλα αυτά, οι αμερικανικές εμπορικές πολιτικές μπορεί να επηρεάσουν τη δυναμική αυτή στο μέλλον.
Ο τομέας των τροφίμων ως σταθερός πυλώνας
Ο κλάδος των τροφίμων συνεχίζει να στηρίζει τις ελληνικές εξαγωγές, με προϊόντα όπως το ελαιόλαδο, οι ελιές, η φέτα και το γιαούρτι να πρωτοστατούν. Περισσότερο από το 75% της αύξησης των εξαγωγών τροφίμων προέρχεται από αυτά τα προϊόντα, επιβεβαιώνοντας τη σημασία της αγροδιατροφής για την εξαγωγική δραστηριότητα της χώρας.
Επιπλέον, το μερίδιο των ελληνικών προϊόντων στο σύνολο των ευρωπαϊκών εξαγωγών αυξήθηκε στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 15 ετών, αγγίζοντας 0,55% από 0,51% το 2023. Αυτό σημαίνει ότι, παρά τις γενικές οικονομικές δυσκολίες, τα ελληνικά προϊόντα κερδίζουν μεγαλύτερη θέση στις διεθνείς αγορές.
Προβλέψεις για το 2025: Νέα δυναμική στις εξαγωγές
Οι εκτιμήσεις για το 2025 είναι θετικές, με προβλεπόμενη αύξηση 3%-4% στις εξαγωγές σε πραγματικούς όρους. Οι βασικοί λόγοι για αυτή την άνοδο περιλαμβάνουν:
• Αναμενόμενη οικονομική επιτάχυνση στην Ευρώπη με ανάπτυξη 1,4% το 2025, ειδικά σε βασικές αγορές όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία, που απορροφούν πάνω από το 30% των ελληνικών εξαγωγών.
• Αύξηση της διεθνούς ζήτησης, με το παγκόσμιο εμπόριο να αναμένεται να σημειώσει άνοδο 3% σε όγκο συναλλαγών.
• Ενίσχυση της παραγωγής ελαιολάδου, η οποία αναμένεται να επιστρέψει στα επίπεδα του 2023 (περίπου 290.000 τόνοι), δίνοντας ώθηση στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων.
Νέα μέτρα για ενίσχυση των εξαγωγών
Η ελληνική κυβέρνηση επεξεργάζεται νέα φορολογικά κίνητρα και παρεμβάσεις, με στόχο να ενισχύσει τη διεθνή παρουσία των ελληνικών επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, εξετάζονται:
• Φορολογικές ελαφρύνσεις για εταιρείες που εισέρχονται στο Χρηματιστήριο, μέσω υπεραποσβέσεων δαπανών.
• Κίνητρα για επενδυτές που συμμετέχουν σε δημόσιες εγγραφές εταιρειών στην εναλλακτική αγορά του Χρηματιστηρίου.
• Στήριξη στρατηγικών εξαγωγικών τομέων, με επίκεντρο την κινεζική και ινδική αγορά, που παρουσιάζουν τεράστιες ευκαιρίες ανάπτυξης.
Η σημασία της προσαρμογής στις διεθνείς τάσεις
Παρά τη θετική εικόνα, είναι σαφές ότι οι ελληνικές εξαγωγές πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η βιώσιμη παραγωγή και η καινοτομία αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στο μέλλον των εξαγωγών. Οι ελληνικές επιχειρήσεις που θα καταφέρουν να ενσωματώσουν πράσινες τεχνολογίες, νέες μεθόδους προώθησης και διαφοροποιημένα προϊόντα θα είναι οι πιο κερδισμένες.
Οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν ότι οι ελληνικές εξαγωγές ανακάμπτουν σταδιακά, με νέες αγορές να στηρίζουν την ανάπτυξη. Αν και η ευρωπαϊκή αγορά δεν αποτελεί πλέον τον βασικό μοχλό αύξησης, η επέκταση σε ΗΠΑ, Μέση Ανατολή και Ασία δημιουργεί νέες προοπτικές. Παράλληλα, οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες μπορούν να δώσουν επιπλέον ώθηση, καθιστώντας την Ελλάδα πιο ανταγωνιστική στον παγκόσμιο χάρτη των εξαγωγών.
