Το 2025 διαμορφώνεται ως ένα έτος καμπής για τη διεθνή οικονομία και ειδικότερα για το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, το ευρώ. Η νέα εμπορική στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών, σε συνδυασμό με τις πολιτικές αλλαγές στη Γερμανία, φέρνουν αναταράξεις στις αγορές και θέτουν νέες προκλήσεις για τις μικρότερες, εξωστρεφείς οικονομίες της Ευρώπης, όπως η Ελλάδα. Η νέα μελέτη του Ozios Broker φωτίζει αυτές τις εξελίξεις και αναλύει τον πιθανό αντίκτυπο που θα έχουν στο διεθνές χρηματοπιστωτικό περιβάλλον.
Η στροφή των ΗΠΑ προς τον προστατευτισμό
Η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και η υιοθέτηση πολιτικών προστατευτισμού, όπως η επιβολή νέων δασμών σε παραδοσιακούς εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, προκάλεσαν αβεβαιότητα στις αγορές συναλλάγματος. Αρχικά, το δολάριο ενισχύθηκε σημαντικά, με το ευρώ να υποχωρεί σε χαμηλά έτους. Ωστόσο, μέσα στο 2025, η δυναμική αυτή αντιστράφηκε: οι δασμοί άρχισαν να πλήττουν την αμερικανική οικονομία, οι επενδυτές ανησύχησαν για την επιστροφή του πληθωρισμού και ο φόβος για ύφεση στις ΗΠΑ ενίσχυσε το ευρώ, που στις 18 Μαρτίου 2025 άγγιξε το 1,09 έναντι του δολαρίου — το υψηλότερο επίπεδο από τις προεδρικές εκλογές του 2024.
Παράλληλα, η επιφυλακτική στάση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ σε συνδυασμό με τα απογοητευτικά στοιχεία ανάπτυξης, μείωσαν την ελκυστικότητα του δολαρίου ως επενδυτικού καταφυγίου. Το ευρώ, επωφελούμενο από αυτή τη μεταβλητότητα, αποτέλεσε μια πιο σταθερή εναλλακτική επιλογή.
Η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έμεινε αδρανής. Αντιμέτωπη με την επιθετική εμπορική πολιτική των ΗΠΑ, ανακοίνωσε την πρόθεσή της να επιβάλει ανταποδοτικούς δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 28,5 δισ. δολαρίων. Αν και η εφαρμογή των πρώτων δασμών ύψους 8,76 δισ. δολαρίων είχε προγραμματιστεί για την 1η Απριλίου, τελικά μετατέθηκε για τις 13 Απριλίου, μετά από νέες διαπραγματεύσεις, υπογραμμίζοντας την ευαισθησία της ΕΕ στο να ισορροπήσει μεταξύ οικονομικής σταθερότητας και διπλωματικής στρατηγικής.
Η Γερμανική πολιτική αλλαγή και η σταθερότητα του ευρώ
Η Γερμανία, ως η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη νομισματική σταθερότητα. Οι πρόωρες εκλογές του Φεβρουαρίου 2025 ανέδειξαν νικητή τον Φρίντριχ Μερτς και το CDU/CSU, προκαλώντας αισιοδοξία για δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδίως στους τομείς της άμυνας και των υποδομών. Η πολιτική αυτή μεταβολή ενισχύει τις προσδοκίες για ανάκαμψη της γερμανικής οικονομίας και, κατ’ επέκταση, σταθεροποίηση του ευρώ.
Η πρόκληση της ετερογένειας της Ευρωζώνης
Ωστόσο, το ευρώ συνεχίζει να αντιμετωπίζει εγγενείς προκλήσεις. Σε αντίθεση με το δολάριο, που υποστηρίζεται από ένα ενιαίο ομοσπονδιακό πλαίσιο, το ευρώ αποτελεί το κοινό νόμισμα μίας πολυφωνικής νομισματικής ζώνης, με διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης και δημοσιονομικής πολιτικής. Αυτή η ετερογένεια καθιστά την Ευρωζώνη πιο ευάλωτη σε κρίσεις, και οι μικρές ανοιχτές οικονομίες, όπως η Ελλάδα, νιώθουν πρώτες τις επιπτώσεις των εξωτερικών διακυμάνσεων.
Η ελληνική περίπτωση
Η Ελλάδα, ως μια από τις μικρότερες και πιο εξαρτημένες από τις εξαγωγές και τον τουρισμό οικονομίες της Ευρωζώνης, επηρεάζεται άμεσα από την ενίσχυση του ευρώ. Οι ελληνικές εξαγωγές γίνονται ακριβότερες για χώρες εκτός ευρωζώνης, όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, γεγονός που μπορεί να περιορίσει τη ζήτηση για ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες.
Αντίθετα, ένα ισχυρότερο ευρώ έχει και θετικά στοιχεία: μειώνει το κόστος εισαγωγής πρώτων υλών και ενδιάμεσων αγαθών, βοηθώντας στη μείωση του πληθωρισμού και ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα. Ωστόσο, η Ελλάδα για να επωφεληθεί ουσιαστικά, πρέπει να συνεχίσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, να βελτιώσει την παραγωγικότητα και να ενισχύσει τις επενδύσεις.
Συμπεράσματα της μελέτης
Η μελέτη του Ozios Broker καταλήγει πως η πορεία του ευρώ το 2025 εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις αποφάσεις ΗΠΑ και ΕΕ, τη στάση των κεντρικών τραπεζών και τη γεωπολιτική σταθερότητα. Για τις μικρές ανοιχτές οικονομίες, η προσαρμοστικότητα και η στρατηγική ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας αποτελούν μονόδρομο. Η σχέση ΕΕ-ΗΠΑ θα αποτελέσει κρίσιμο παράγοντα στα επόμενα βήματα, ενώ ενδεχόμενη περαιτέρω επιδείνωση των σχέσεων θα μπορούσε να πλήξει την αξία του ευρώ και, συνεπώς, την εξωστρεφή ανάπτυξη πολλών οικονομιών της Ευρώπης.
Η αναφορά βασίζεται σε στοιχεία και εκτιμήσεις που δύναται να αλλάξουν, ενώ οι προβλέψεις για το μέλλον ενέχουν κινδύνους και αβεβαιότητα.
Adam Austera, Ozios Broker
