Οι εξελίξεις στη χημική βιομηχανία έχουν φέρει στο προσκήνιο ένα από τα πιο “καυτά” ζητήματα της εποχής μας: τη ρύπανση από τα λεγόμενα “παντοτινά χημικά”, γνωστά ως PFAS (Per- and Polyfluoroalkyl Substances). Τα PFAS είναι παντού: σε αντικολλητικά σκεύη, αδιάβροχα υφάσματα, συσκευασίες τροφίμων, ακόμα και στο πόσιμο νερό. Το κοινό τους χαρακτηριστικό; Είναι εξαιρετικά ανθεκτικά, δεν αποδομούνται εύκολα και συσσωρεύονται στο περιβάλλον και στον ανθρώπινο οργανισμό, με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζονται ως “forever chemicals”.
Το νέο στοίχημα: καταστροφή και ανακύκλωση μαζί
Μέχρι σήμερα, οι περισσότερες τεχνολογίες είτε απλά μετακινούσαν το πρόβλημα των PFAS είτε κατανάλωναν υπέρογκες ποσότητες ενέργειας. Όμως, μια νέα καινοτόμος διαδικασία έρχεται να ανατρέψει τα δεδομένα: καταφέρνει να καταστρέψει τα PFAS και ταυτόχρονα να ανακτήσει το φθόριο (fluorine) που περιέχουν, προσφέροντας διπλό όφελος—περιβαλλοντικό και οικονομικό.
Πώς λειτουργεί η διαδικασία;
Σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές δημοσιεύσεις, η νέα μέθοδος χρησιμοποιεί ειδικούς αντιδραστήρες και χημικές διεργασίες που “σπάνε” τα μόρια των PFAS σε συνθήκες ήπιες, χωρίς την έκλυση επικίνδυνων παραπροϊόντων. Το φθόριο, αντί να καταλήγει ως ρύπος, συλλέγεται και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά σε βιομηχανικές διεργασίες, όπως για νέα φθοριούχα υλικά ή στην παραγωγή φαρμάκων και μπαταριών.
Infobox
Τι είναι τα PFAS;
Συνθετικά χημικά με ισχυρούς δεσμούς άνθρακα-φθορίου. Χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες για τις αδιάβροχες, αντικολλητικές και ανθεκτικές ιδιότητές τους.
Πού συναντώνται;
Σε αντικολλητικά τηγάνια, αδιάβροχα ρούχα, προϊόντα καθαρισμού, πυροσβεστικούς αφρούς, συσκευασίες τροφίμων και φίλτρα.
Γιατί είναι πρόβλημα;
Δεν διασπώνται στο περιβάλλον και μπορεί να περάσουν στην τροφική αλυσίδα και στον άνθρωπο, σχετίζονται με διάφορα προβλήματα υγείας.
Γιατί μας αφορά στην Ελλάδα;
Η Ευρώπη (και η Ελλάδα) συμμετέχει ενεργά στη συζήτηση για τους περιορισμούς και την αντικατάσταση των PFAS, ενώ η βιομηχανία καλείται να συμμορφωθεί με όλο και αυστηρότερα πρότυπα. Ταυτόχρονα, το φθόριο είναι ένα σημαντικό χημικό στοιχείο με βιομηχανική αξία, που παράγεται με υψηλό κόστος και περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Η δυνατότητα ανάκτησης και επαναχρησιμοποίησης του φθορίου από τα απόβλητα PFAS είναι game changer. Όχι μόνο μειώνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αλλά προσφέρει και πρόσθετη αξία στην αλυσίδα παραγωγής, ενώ διευκολύνει τη μετάβαση προς ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας.
Εφαρμογές και προοπτικές
Η νέα τεχνολογία ανοίγει τον δρόμο για:
-
Καθαρότερες βιομηχανικές διεργασίες σε κλάδους όπως τα φαρμακευτικά, τα χημικά, τα υλικά υψηλής τεχνολογίας.
-
Εξαγωγικές ευκαιρίες για εταιρείες που θα επενδύσουν έγκαιρα σε “πράσινες” λύσεις διαχείρισης PFAS και ανάκτησης φθορίου.
-
Προστασία της δημόσιας υγείας και ενίσχυση του “πράσινου προφίλ” της ελληνικής βιομηχανίας.
Συμπέρασμα
Η διαχείριση των “forever chemicals” δεν είναι πλέον μονόδρομος. Με τη νέα διαδικασία καταστροφής και ανακύκλωσης, η βιομηχανία περνά σε μια νέα εποχή: εκείνη της κυκλικής διαχείρισης χημικών με πραγματικό περιβαλλοντικό και επιχειρηματικό αποτύπωμα.
Για την Ελλάδα, που επενδύει όλο και περισσότερο στην εξωστρέφεια και στην καινοτομία, τέτοιες λύσεις είναι η απόδειξη πως το μέλλον των εξαγωγών και της βιομηχανίας μπορεί (και πρέπει) να είναι βιώσιμο.
