Σε ένα σύνθετο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, με τις γεωπολιτικές εντάσεις, τις αυξημένες τιμές ενέργειας και τη μεταβλητότητα του πληθωρισμού να επηρεάζουν τις παγκόσμιες εμπορικές ροές, οι ελληνικές εξαγωγές δείχνουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα – κυρίως όταν εξαιρούνται τα πετρελαιοειδή. Τα πρόσφατα στοιχεία του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), βάσει της επεξεργασίας των προσωρινών στατιστικών της ΕΛ-ΣΤΑΤ, αποτυπώνουν μια σύνθετη αλλά ενθαρρυντική εικόνα για την πορεία των ελληνικών εξαγωγών και του εμπορικού ισοζυγίου στο πρώτο τρίμηνο του 2025.
Μάρτιος 2025: Οι αριθμοί πίσω από τις εξελίξεις
Η συνολική αξία των εξαγωγών για τον μήνα Μάρτιο διαμορφώθηκε στα 3,94 δισ. ευρώ, μειωμένη κατά 8,4% ή 359,8 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2024. Ωστόσο, όταν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή – ένας κλάδος που καταγράφει ιδιαίτερα έντονες διακυμάνσεις λόγω της παγκόσμιας τιμής του πετρελαίου – οι εξαγωγές εμφανίζουν αύξηση 6,7%, φτάνοντας τα 3,22 δισ. ευρώ από 3,02 δισ. ευρώ, δηλαδή ενισχύθηκαν κατά 203,1 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 3,8% σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2024, ανερχόμενες στα 6,97 δισ. ευρώ, ενώ εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών έφτασαν τα 5,52 δισ. ευρώ – αυξημένες κατά 4,8%. Το εμπορικό έλλειμμα για τον μήνα αυτό διαμορφώθηκε στα 3,04 δισ. ευρώ, διευρυμένο κατά 613,3 εκατ. ευρώ ή 25,3% σε σχέση με τον περσινό Μάρτιο. Ωστόσο, χωρίς τα πετρελαιοειδή, η αύξηση του ελλείμματος είναι περιορισμένη (2,3%).
Ιανουάριος – Μάρτιος 2025: Μικρή συνολική μείωση, ισχυρή επίδοση χωρίς πετρελαιοειδή
Σε επίπεδο τριμήνου, οι συνολικές εξαγωγές μειώθηκαν κατά 1,7%, στα 12,13 δισ. ευρώ από 12,34 δισ. ευρώ το 2024. Αντιθέτως, χωρίς τα πετρελαιοειδή, η εικόνα είναι θετική: οι εξαγωγές έφτασαν τα 9,30 δισ. ευρώ από 8,64 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 7,6% ή 660,1 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, οι εισαγωγές αυξήθηκαν οριακά (0,4%) φτάνοντας τα 20,42 δισ. ευρώ, ενώ χωρίς τα πετρελαιοειδή διαμορφώθηκαν στα 15,75 δισ. ευρώ (αύξηση 3,9%).
Το εμπορικό έλλειμμα στο τρίμηνο διαμορφώθηκε στα 8,29 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 292 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, χωρίς τα πετρελαιοειδή, μειώθηκε κατά 1,1%, αγγίζοντας τα 6,45 δισ. ευρώ, γεγονός που αποτυπώνει την πιο ισορροπημένη σχέση εισαγωγών-εξαγωγών για αγαθά υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Γεωγραφική κατανομή: Ενίσχυση της ΕΕ, ανατροπή στις Τρίτες Χώρες
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες παραμέτρους είναι η μεταβολή των εξαγωγών ανά γεωγραφική περιοχή. Το Μάρτιο του 2025, οι εξαγωγές προς τις χώρες της Ε.Ε. υποχώρησαν κατά 2,7%, ενώ προς τις Τρίτες Χώρες σημειώθηκε πτώση 15%. Όμως, αν αφαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, οι εξαγωγές προς την ΕΕ αυξήθηκαν κατά 4,8% και προς τις Τρίτες Χώρες κατά 10,4%.
Η παραπάνω διαφοροποίηση δείχνει την εξάρτηση από συγκεκριμένους τομείς, όπως τα πετρελαιοειδή, αλλά και την ενίσχυση των ελληνικών προϊόντων μεταποίησης και πρωτογενούς παραγωγής, που απευθύνονται σε σταθερές αγορές.
Το ποσοστό των εξαγωγών προς τις χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, αυξήθηκε στο 57,5% από 54,2%. Αντιστρόφως, το ποσοστό προς τις Τρίτες Χώρες μειώθηκε στο 42,5%. Όταν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, το μερίδιο προς την ΕΕ εκτοξεύεται στο 64,9% και προς τις Τρίτες Χώρες μειώνεται στο 35,1%.
Σε επίπεδο τριμήνου, χωρίς τα πετρελαιοειδή, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 6,9% προς την ΕΕ και 9,1% προς τις Τρίτες Χώρες, στοιχείο που φανερώνει σταδιακή διεύρυνση των ελληνικών εξαγωγών σε διεθνές επίπεδο.
Εξαγωγές ανά κλάδο: Ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν
Η ανάλυση των εξαγωγών ανά κλάδο αποκαλύπτει σημαντικά ευρήματα:
Μάρτιος 2025 (σε σύγκριση με Μάρτιο 2024):
-
Αύξηση:
-
Τρόφιμα: +13,1%
-
Βιομηχανικά προϊόντα: +20,6%
-
Χημικά: +6,4%
-
Πρώτες Ύλες: +2,9%
-
Ποτά & Καπνός: +15,4%
-
Λάδια: +5,2%
-
-
Μείωση:
-
Πετρελαιοειδή – Καύσιμα: -42% (πρωτοφανής υποχώρηση)
-
Μηχανήματα: -1,3%
-
Διάφορα Βιομηχανικά: -3,7%
-
Εμπιστευτικά προϊόντα: -85,2%
-
Τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2025:
-
Αύξηση:
-
Τρόφιμα: +14,1%
-
Βιομηχανικά: +15,3%
-
Χημικά: +1%
-
Διάφορα Βιομηχανικά: +4,4%
-
Πρώτες Ύλες: +3,7%
-
Ποτά & Καπνός: +14,8%
-
Λάδια: +0,9%
-
-
Μείωση:
-
Πετρελαιοειδή – Καύσιμα: -18,4%
-
Μηχανήματα: -2,1%
-
Εμπιστευτικά προϊόντα: -81,1%
-
Η ανάδειξη των Τροφίμων ως κυρίαρχης κατηγορίας, σε αντίθεση με την υποχώρηση των Πετρελαιοειδών, συνιστά σημαντική δομική μεταβολή. Είναι η πρώτη φορά εδώ και χρόνια που τα Τρόφιμα ξεπερνούν σε αξία τις εξαγωγές Καυσίμων – γεγονός που δίνει σαφές σήμα για τη στροφή της ελληνικής εξαγωγικής οικονομίας σε πιο σταθερές και διαρκείς αξίες.
Ανάλυση και σχόλιο: Μετασχηματισμός της εξαγωγικής ταυτότητας
Όπως επισημαίνει και ο Πρόεδρος του ΠΣΕ, Αλκιβιάδης Καλαμπόκης, το τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου είναι το τρίτο διαδοχικό στο οποίο οι ελληνικές εξαγωγές, χωρίς τα πετρελαιοειδή, κινούνται ανοδικά. Με ποσοστά 9,9% τον Ιανουάριο, 5,8% τον Φεβρουάριο και 6,7% τον Μάρτιο, επιβεβαιώνεται μια σταθερά θετική τάση.
Η πτώση των πετρελαιοειδών δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό νέο, καθώς μειώνει την εξάρτηση από έναν εξαιρετικά ευμετάβλητο κλάδο, ενώ η άνοδος των μεταποιημένων τροφίμων, των βιομηχανικών και των ποτών συνθέτουν μια πιο σταθερή και διαφοροποιημένη εξαγωγική βάση.
Συμπεράσματα: Ευκαιρίες μέσα από τις προκλήσεις
Η εικόνα που προκύπτει από την ανάλυση των στοιχείων του πρώτου τριμήνου του 2025 είναι πολυδιάστατη:
-
Η συνολική αξία των εξαγωγών μειώθηκε οριακά, αλλά χωρίς τα πετρελαιοειδή η πορεία είναι σταθερά ανοδική.
-
Το εμπορικό έλλειμμα επιδεινώνεται σε απόλυτα νούμερα, όμως περιορίζεται όταν αφαιρεθούν οι εξωγενείς παράγοντες.
-
Η γεωγραφική διασπορά των ελληνικών εξαγωγών ενισχύεται – ιδιαίτερα προς την ΕΕ αλλά και προς τις Τρίτες Χώρες.
-
Ο εξαγωγικός χάρτης μετασχηματίζεται, με προϊόντα υψηλής ζήτησης και προστιθέμενης αξίας να αναδεικνύονται.
Για το Export Greece, τα παραπάνω συνιστούν σημαντικό οδηγό στρατηγικής. Το διεθνές περιβάλλον παραμένει ρευστό, ωστόσο η στροφή σε ποιοτικά προϊόντα, η ενίσχυση των logistics και η ανάδειξη της ελληνικής παραγωγής ως brand μπορούν να θωρακίσουν και να ενδυναμώσουν τη θέση των ελληνικών επιχειρήσεων στις διεθνείς αγορές.
