Cocoa-free chocolate: Όταν η σοκολάτα αλλάζει σύσταση, αγορά και… μέλλον

Πώς μια start-up από το Λονδίνο ανατρέπει μια βιομηχανία 100 δισ. δολαρίων – και γιατί η Ελλάδα δεν πρέπει να μείνει θεατής.

Η σοκολάτα είναι ένα από τα πιο αγαπημένα προϊόντα παγκοσμίως. Μόνο το 2021 καταναλώθηκαν πάνω από 8 εκατομμύρια τόνοι, ενώ η παγκόσμια αγορά της αξίζει περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Κι όμως, αυτή η «γλυκιά» βιομηχανία πατά πάνω σε ένα θεμέλιο που τρίζει: την καλλιέργεια κακάο. Σοβαρή αποψίλωση τροπικών δασών, παιδική εργασία, ακραίες κλιματικές συνθήκες που απειλούν τις καλλιέργειες στη Δυτική Αφρική – και την ίδια στιγμή η ζήτηση αυξάνεται σταθερά. Το κακάο κινδυνεύει να γίνει είδος πολυτελείας.

Και τότε εμφανίζεται μια ιδέα που μοιάζει ακραία αλλά είναι απολύτως πραγματική: σοκολάτα χωρίς κακάο.

Η Win-Win και η “choc” επανάσταση

Η εταιρεία Win-Win, με έδρα το Hackney Wick στο Λονδίνο, ιδρύθηκε από τη χημικό τροφίμων Ahrum Pak και τον food scientist Dr Johnny Drain. Η βασική τους ιδέα; Να δημιουργήσουν σοκολάτα χωρίς cacao, χρησιμοποιώντας άλλα φυτικά συστατικά – κυρίως σιτηρά, όσπρια και ζυμώσεις – ώστε να αποτυπώσουν τη γεύση, την υφή και το «mouthfeel» της σοκολάτας.

Η διαδικασία μιμείται την παραγωγή του κακάο: τα φυτικά υλικά ζυμώνονται, ψήνονται και συνδυάζονται με κακάο-όμοια αρωματικά μόρια. Το αποτέλεσμα δεν ονομάζεται “chocolate” (δεν επιτρέπεται νομικά χωρίς cacao), αλλά “choc”.

📉 Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά:

• 80% λιγότερο νερό

• 80% λιγότερες εκπομπές CO₂

• Μηδενική αποψίλωση, μηδενική παιδική εργασία

• Παραγωγή στην Ευρώπη, όχι σε τροπικές ζώνες

Γιατί το κακάο είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα;

Το 70% της παγκόσμιας παραγωγής κακάο προέρχεται από δύο χώρες: Ακτή Ελεφαντοστού και Γκάνα. Οι καλλιεργητές ζουν με λιγότερο από 1 ευρώ την ημέρα. Τα δάση εξαφανίζονται για να γίνουν φυτείες κακάο. Παράλληλα, οι καλλιέργειες χτυπιούνται από ασθένειες και κλιματικές αλλαγές – και μέχρι το 2050, πολλές περιοχές δεν θα μπορούν να καλλιεργήσουν κακάο καθόλου.

Την ίδια στιγμή, οι τιμές του κακάο αυξάνονται και τα brands αναζητούν λύσεις. Κι εδώ μπαίνει η Win-Win – αλλά και ολόκληρος ο κλάδος foodtech – με έναν στόχο: climate-resilient chocolate.

Και η αγορά; Αντιδρά ή ανοίγει την πόρτα;

Προς το παρόν, η “choc” δεν αντικαθιστά τη σοκολάτα – τη συμπληρώνει.
Οι μεγάλες εταιρείες τροφίμων (Nestlé, Mondelēz, Barry Callebaut) επενδύουν ήδη σε εναλλακτικά κακάο, precision fermentation, laboratory-grown cocoa.

Η Win-Win έχει ήδη έτοιμες εκδοχές dark, milk, white, vegan “choc”, ενώ σχεδιάζει ανάπτυξη χωρίς καφέ και βανίλια, δύο ακόμη καλλιέργειες που απειλούνται από την κλιματική κρίση.
Επενδύσεις; Ήδη multi-million από funds βιωσιμότητας & ESG.

Infobox | Traditional Chocolate vs Cocoa-free Choc

Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα;

Η Ελλάδα δεν είναι παραγωγός κακάο. Είναι όμως:
✅ παραγωγός όσπριων, σιτηρών, χαρουπιού, βρώμης,
✅ χώρα με καινοτόμα πανεπιστήμια & τρόφιμα plant-based,
✅ εξαγωγέας γλυκών, σοκολατοειδών και bakery προϊόντων,
✅ αγορά που αγαπά το premium και το storytelling.

Ευκαιρίες για την Ελλάδα:

• Συνεργασίες με εταιρείες σαν τη Win-Win για πρώτες ύλες (όσπρια, carob/χαρούπι).

• R&D projects με πανεπιστήμια (ΕΜΠ, Γεωπονικό, Χαροκόπειο).

• Παραγωγή “Mediterranean choc” με ελληνικά συστατικά (χαρούπι, ταχίνι, φιστίκι Αιγίνης).

• Branding: “climate-resilient, Mediterranean-inspired cocoa-free chocolate”.

Απειλές;

• Εταιρείες σοκολάτας που βασίζονται αποκλειστικά στο κακάο μένουν πίσω.

• Όσοι δεν επενδύσουν στην καινοτομία κινδυνεύουν να χαθούν από τον χάρτη.

Η cocoa-free σοκολάτα δεν είναι απλώς τάση. Είναι απάντηση σε μια βιομηχανία που αλλάζει – γιατί αναγκάζεται. Η Win-Win δεν κατάργησε τη σοκολάτα. Την έκανε πιο ανθεκτική στον κόσμο που έρχεται.

Και η Ελλάδα;
Ή θα γίνει μέρος της λύσης,
ή θα παρακολουθεί απ’ έξω να δημιουργείται μια νέα αγορά χωρίς εμάς.

Το ερώτημα δεν είναι αν θα φάμε “choc”. Το ερώτημα είναι: θα το παράγουμε κι εμείς;