Κρίσιμος πυλώνας ανάπτυξης της οικονομίας αποτελούν οι ελληνικές εξαγωγές, οι οποίες αντέχουν στις εξωγενείς πιέσεις και στο περιβάλλον αδύναμης διεθνούς ζήτησης.
Μάλιστα η τελευταία μελέτη «Τάσεις του Επιχειρείν» της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας, αναφέρεται στην ανθεκτικότητα των ελληνικών εξαγωγών και το συμπέρασμα είναι εντυπωσιακό καθώς οι αναλυτές της ΕΤΕ υπογραμμίζουν πως: Τα ελληνικά προϊόντα επιδεικνύουν ισχυρές άμυνες εν μέσω μιας δυσχερούς συγκυρίας, αυξάνοντας τα μερίδια τους στην πλειοψηφία των μεγάλων ευρωπαϊκών αγορών. Με την ανταγωνιστικότητά τους άθικτη και τις παραγγελίες τους ψηλά, οι Έλληνες εξαγωγείς εμφανίζονται σε θέση να αξιοποιήσουν τη σταδιακή ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας για να ανεβάσουν πάλι ρυθμούς προσεγγίζοντας την επόμενη χρονιά τη μεσοπρόθεσμη δυναμική τους.
Σύμφωνα με την μελέτη, οριακή άνοδο κατά 0,4% σημείωσαν οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών (εκτός ενέργειας) σε αποπληθωρισμένους όρους το τρίμηνο Φεβρουαρίου-Απριλίου 2023, ρίχνοντας ταχύτητα μετά από μια διετία αλματώδους ανάπτυξης, καθώς «έτρεχαν» με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 10%. Η επιβράδυνση ήταν αρκετά γενικευμένη, με την πλειοψηφία των κλάδων και των βασικών προορισμών να σημειώνουν αναιμικές επιδόσεις.
Τα τρόφιμα με πρωταγωνιστή το λάδι κινούνται ανοδικά
Όπως αναφέρουν οι αναλυτές της ΕΤΕ: Σε κλαδικό επίπεδο, οι ισχυρότερες περιοριστικές επιδράσεις προέρχονται από τα μέταλλα (κυρίως το χαλκό) και τα φάρμακα, με ετήσια πτώση εξαγωγών της τάξης του 6 – 8%. Μόνο ισχυρό θετικό αντίβαρο ήταν η ανοδική τάση των τροφίμων (+15%), η οποία εν πολλοίς στηρίχθηκε στο διπλασιασμό των εξαγωγών ελαιολάδου, λόγω ευνοϊκής συγκυρίας για την Ελλάδα στη μεσογειακή αγορά.
Συγκεκριμένα στη μελέτη υπογραμμίζεται πως τα δύο βασικά προϊόντα με ανοδική πορεία είναι:
- Το ελαιόλαδο, με διπλάσιες εξαγωγές έναντι του αντίστοιχου τριμήνου του 2022, και
- Το βαμβάκι, με ετήσια άνοδο 23% (κατευθυνόμενη κυρίως προς Πακιστάν) η οποία ωστόσο συνοδεύτηκε από μείωση των τιμών
- Παράλληλα, θετικά ξεχωρίζουν οι εξαγωγές ειδών φωτισμού χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης (LED), υπερδιπλασιάζοντας τους όγκους τους στο εν λόγω τρίμηνο,
- Επίσης τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια και μανταρίνια) σημείωσαν αυξήσεις της τάξης του 50%.
Εστιάζοντας τώρα στις κλαδικές επιδόσεις, η μελέτη διαπιστώνει υψηλές αποκλίσεις, με 6 στους 10 βασικούς κλάδους να σημειώνουν αρνητικές επιδόσεις το τρίμηνο Φεβρουαρίου-Απριλίου 2023. Συγκεκριμένα, δύο κλάδοι με υψηλή συνεισφορά στις ελληνικές εξαγωγές αποτελούν τον κύριο παράγοντα πτώσης. Κι αυτοί είναι τα μέταλλα (-8%), με τις καθοδικές τάσεις να είναι εμφανείς σε όλα τα επιμέρους προϊόντα και εντονότερα στον χαλκό, και τα φάρμακα (-6%).
Εξαγωγικοί προορισμοί
Σε επίπεδο προορισμών, χαμηλές επιδόσεις σημειώθηκαν σε βασικές αγορές της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής (οι οποίες αθροιστικά καλύπτουν σχεδόν τα ¾ των ελληνικών εξαγωγών), υπό την επίδραση της αδύναμης ζήτησης στις αγορές τους.
Εξαίρεση αποτελεί η ανοδική πορεία των ελληνικών προϊόντων στις αγορές των Βαλκανίων (+6% ετησίως), και κυρίως προς Βουλγαρία όπου η Ελλάδα (πέρα από τις κρίσιμες ροές φυσικού αερίου) ενισχύει την πράσινη μετάβαση της οικονομίας της μέσω σημαντικών εξαγωγών ειδών φωτισμού χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης (LED).
Παράλληλα, σημαντικές αποκλίσεις εμφανίζουν οι επιδόσεις των επιμέρους προορισμών. Από τη μια πλευρά, οι βασικές αγορές της Ευρώπης (Ανατολική και Δυτική) και της Βόρειας Αμερικής (οι οποίες αθροιστικά καλύπτουν σχεδόν τα ¾ των ελληνικών εξαγωγών) σημειώνουν χαμηλές επιδόσεις, λόγω της αυξημένης αβεβαιότητας.
Συγκεκριμένα: πτωτικά κινήθηκαν Ανατολική Ευρώπη και Βόρεια Αμερική (-2% και 13% αντίστοιχα), ενώ η Δυτική Ευρώπη, αν εξαιρέσουμε το ελαιόλαδο (με τη δυναμική άνοδό του), σημειώνει πτώση της τάξης του 2%.
Ισχυρή παρέμεινε η ζήτηση για ελληνικά προϊόντα από χώρες της Μέσης Ανατολής, με κυρίαρχη τη Σαουδική Αραβία και τα προϊόντα χάλυβα. Μάλιστα οι αναλυτές υπογραμμίζουν τη σημασία της ΕΕ αγοράς για τα ελληνικά προϊόντα, σημειώνοντας: «Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, τα ¾ της μεταβλητότητας των ελληνικών εξαγωγών κατά την τελευταία 20ετία ερμηνεύονται από τις διακυμάνσεις του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Υπό αυτή την οπτική, η τρέχουσα υφεσιακή πίεση σε μεγάλες αγορές της ΕΕ, καθώς και η αναμενόμενη ανάκαμψη τους επόμενους μήνες, έχουν έντονο αποτύπωμα στην πορεία των ελληνικών εξαγωγών».
Θετικές οι προβλέψεις
Κοιτάζοντας μπροστά, θετικά είναι τα σημάδια για σταδιακή βελτίωση των επιδόσεων των ελληνικών εξαγωγών, αναφέρει η μελέτη της ΕΤΕ καθώς:
- Ανοδικούς ρυθμούς έδειξαν τα πρώτα στοιχεία για τις εξαγωγές Μαΐου (+2,8% ετησίως).
- Σημαντική αναμένεται η ενίσχυση των ελληνικών εξαγωγών από την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής ζήτησης, καθώς βάσει των εκτιμήσεών μας τα ¾ της μεταβλητότητας των ελληνικών εξαγωγών κατά την τελευταία 20ετία ερμηνεύονται από τις διακυμάνσεις του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.
- Ισχυρά αισιόδοξες είναι οι προσδοκίες των ελληνικών επιχειρήσεων για τις εξαγωγικές παραγγελίες (με το σχετικό δείκτη να υπερβαίνει κατά 7 μονάδες τον ευρωπαϊκό μέσο όρο).
Και καταλήγουν πως συνεκτιμώντας όλα τα παραπάνω, οι ελληνικές εξαγωγές αναμένεται να προσεγγίσουν ρυθμούς ανόδου της τάξης του 2,5% το 2023 και να επιστρέψουν στη μεσοπρόθεσμη τάση του 5% το 2024, αυξάνοντας έτσι την εξωστρέφεια της χώρας και στηρίζοντας ενεργά την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Η σχετική μελέτη είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Ομίλου της ΕΤΕ στην ενότητα Μελέτες και Οικονομικές Αναλύσεις (κατηγορία Ελληνική Επιχειρηματικότητα): https://www.nbg.gr/el/omilos/meletes-oikonomikes-analuseis/reports/exports-2023q2.
