Λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το ηλιέλαιο ήταν από τα πρώτα προϊόντα που εξαφανίστηκε από τα ράφια των σούπερ μάρκετ, οδηγώντας με τον τρόπο αυτό στην εκτόξευση της τιμής του. Σήμερα, δύο χρόνια μετά τα αποθέματα του ηλιελαιου στην αγορά είναι μεγάλα με τους μεγάλους αγοραστές όμως να είναι επιφυλακτικοί. .
Ο πόλεμος είχε άμεση επίδραση στις τιμές οι οποίες «σκαρφάλωσαν» πάνω από τα 2.300 δολάρια ανά μετρικό τόνο, με τους Ουκρανούς αγρότες να αμφισβητούν τις εκτιμήσεις, ανεβάζοντας ακόμα περισσότερο τον αριθμό των σοδειών με αύξηση της καλλιέργειας. Όλα αυτά εν μέσω πολέμου.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, τα μεγαλύτερα κέρδη από την καλλιέργεια των σπόρων έχουν ωθήσει τους αγρότες μακριά από την καλλιέργεια σιταριού, ενώ σε συνδυασμό με τις μεγάλες σοδειές, η παραγωγή ηλιέλαιου αναμένεται να σπάσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ.
Όπως ανέφερε ο γενικός διευθυντής της συμβουλευτικής UkrAgroConsult Sergey Feofilov: «Οι σπόροι για το ηλιελαιο είναι πιο κερδοφόροι, με τα περιθώρια κέρδους να είναι μεγαλύτερα από το σιτάρι και το καλαμπόκι»
Αυτή τη στιγμή η προσφορά βρίσκεται στο αποκορύφωμά της, καθώς μόλις ολοκληρώθηκε η περίοδος της συγκομιδής στην Ουκρανία, τον δεύτερο πλέον μεγαλύτερο παραγωγό ηλιέλαιου του κόσμου .
Ακόμα κι αν οι τιμές βρίσκονται σχεδόν στο ήμισυ από τα προ πολέμου επίπεδα, οι μνήμες από το σοκ της προηγούμενης χρονιάς, επισκιάζουν τις διαθέσεις της αγοράς κάνοντας τους πάντες πιο επιφυλακτικούς. Οι παραγωγοί τροφίμων με τη σειρά τους αναγκάστηκαν να αλλάξουν τις τον τρόπο παρασκευής των προϊόντων τους, καθώς έψαξαν εναλλακτικές λύσεις οι οποίες περιόριζαν το ηλιέλαιο.
Σύμφωνα με τον Hiten Patel της σουηδικής εταιρείας ΑΑΚ, «αν και το ηλιέλαιο είναι φθηνότερο, δεν είναι ακόμα τόσο φθηνό για τόσο μεγάλο διάστημα ώστε να τους τραβήξει πίσω, οι εναλλακτικές είναι εδώ και θα μείνουν. Αυτό εξηγεί γιατί οι τιμές του ηλιέλαιου έχουν μειωθεί και δεν βλέπουμε να γίνεται μία μεγάλη επιστροφή».
Ενώ η Ουκρανία πάσχισε να μεταφέρει με πλοία ηλιέλαιο όταν τα λιμάνια της ήταν μπλοκαρισμένα τις πρώτες εβδομάδες μετά την εισβολή, πλέον έχει βρει εναλλακτικές διαδρομές για να προχωρά σε εξαγωγές μέσω των οδικών διτκύων, των σιδηρόδρομων αλλά και των ποταμών.
Η παγκόσμια παραγωγή και το νέο ρεκόρ
Όπως αναφέρουν οι προβλέψεις του Αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας, η παγκόσμια παραγωγή αναμένεται να αγγίξει τα 22 εκατομμύρια μετρικούς τόνους για το 2023. Αυτό θα είναι το υψηλότερο ρεκόρ από την δεκαετία του 1960.
Η μείωση των τιμών του φυτικού έλαιου (μαργαρίνη), που χρησιμοποιείται για μαγείρεμα και σε πολλά συσκευασμένα τρόφιμα, βοήθησε στον περιορισμό του πληθωρισμού των τροφίμων, προσφέροντας μία «ανάσα» στους καταναλωτές που δυσκολεύονται να τα φέρουν βόλτα με την ακρίβεια. Ωστόσο οι βιομηχανικοί πελάτες ίσως έχουν δίκιο που είναι πιο επιφυλακτικοί, αφού η ατζέντα για το 2024 είναι πιο περίπλοκη.
Με την παραγωγή στην Ουκρανία να είναι σχεδόν απίθανο να είναι αντίστοιχη του 2023, οι τιμές αναμένεται να σκαρφαλώσουν το 2024, την ίδια ώρα που το κόστος ασφάλισης των πλοίων έχει αυξηθεί, σύμφωνα με τον Gnanasekar Thiagarajan, διευθυντή των εμπορικών στρατηγικών της Kaleesuwari Intercontinental. Παράλληλα ο πόλεμος συνεχίζει να «στραγγίζει» τα οικονομικά των αγροτών στην χώρα, ενώ η απειλή των απεργιών των Ρώσων σε πλοία που μεταφέρουν ουκρανικά εμπορεύματα, έχουν αυξήσει τα κόστη στα logistics.
