Από τον Ιούλιο έως σήμερα οι εισαγωγές σιτηρών από τη Ρωσία σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν αυξηθεί κατά 2,3 φορές, με την χώρα μας να βρίσκεται στην 4η θέση, διπλασιάζοντας με τον τρόπο αυτό τις συνολικές ποσότητες που εισήχθησαν. Συγκεκριμένα η Ελλάδα αύξησε τις αγορές σιταριού κατά 1,5 φορές (108 χιλ. τόνους) και καλαμποκιού κατά 2 φορές (σε 26,2 χιλ. τόνους).
Από την έναρξη του τρέχοντος γεωργικού έτους (το οποίο διαρκεί από την 1η Ιουλίου 2023 έως τις 30 Ιουνίου 2024), μέχρι την πρώτη μέρα του Δεκέμβρη η Ρωσία εξήγαγε 2,2 εκατ. τόνους σιτηρών και οσπρίων στις χώρες της ΕΕ. Όπως αναφέρει η Ρωσική Ένωση Σιτηρών, οι ποσότητες διατέθηκαν κατά κύριο λόγο σε πέντε χώρες. Τη μερίδα του λέοντος έλαβαν Ισπανία (που αντιπροσώπευε το 40%), Ιταλία (με το 35%) και Βέλγιο (με μερίδιο 17%), ενώ ακολουθεί η Ελλάδα, 160 χιλ. τόνους στην τέταρτη θέση.
Τι προμηθεύτηκε η κάθε χώρα;
Η Ισπανία αγόρασε μπιζέλια (571 χιλ. τόνους), σιτάρι (76 χιλ. τόνους), κριθάρι, σκληρό σιτάρι και σίκαλη.
Η Ιταλία έγινε ο μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικού σκληρού σίτου (583 χιλ. τόνους), με τις αποστολές μαλακού σίτου να αυξάνονται κατά 4,6 φορές (σε 61 χιλ. τόνους). Το Βέλγιο, αγόρασε 185 χιλ. τόνους λιναρόσπορου και 6,3 χιλ. τόνοι μαλακού σίτου.
Η πρωτιά στην αγορά των σιτηρών
Για πρώτη φορά από τον Μάρτιο 2022, η Ρωσία μπήκε στους πέντε πρώτους προμηθευτές σιτηρών στην ΕΕ. Τον Σεπτέμβριο του 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η ΕΕ αύξησε τις εισαγωγές ρωσικών σιτηρών κατά 10 φορές, στους 180 χιλ. τόνους, και ήταν το μέγιστο από τον Μάρτιο του 2022. Στα τέλη Σεπτεμβρίου η Ρωσία έγινε ο τέταρτος μεγαλύτερος εξαγωγέας σιτηρών στην ΕΕ. Ο κύριος εξαγωγέας για την ΕΕ τον Νοέμβριο ήταν η Ουκρανία, με προμήθειες που ανήλθαν σε 1,2 εκατ. τόνους (αυξημένες κατά 1% στον μήνα, αλλά μειωμένες κατά 1/4 κατά τη διάρκεια του έτους). Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν η Βραζιλία (με αύξηση κατά 1,8 φορές τον μήνα, σε 1,1 εκατ. τόνους), η Τουρκία (αύξηση κατά 4%, σε 204 χιλ. τόνους) και ο Καναδάς (μείωση των προμηθειών κατά ένα τρίτο, σε 139 χιλ. τόνους).
Με τον πόλεμο τελικά να μην επηρεάζει τις ρωσικές εξαγωγές σιτηρών, καθώς την περίοδο Ιουλίου-Νοεμβρίου 2022 η Ρωσία εξήγαγε σχεδόν 20 εκατ. τόνους σιταριού (1,3 εκατ. τόνους πάνω από την ίδια περίοδο του 2021), ενώ έκλεισε το γεωργικό έτος με νέο ρεκόρ εξαγωγών σιτηρών, στοχεύοντας φέτος σε πάνω από 50 εκατ. τόνους. H Μόσχα κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά και ως εκ τούτου επηρεάζει και τις τιμές, η άνοδος των οποίων συντηρείται από τις εξελίξεις στο μέτωπο του πολέμου με την Ουκρανία και την ανθεκτική ζήτηση.
Η τιμή του σιταριού διατηρήθηκε σε άνοδο, σε αντίθεση με άλλα αγροτικά προϊόντα των οποίων οι τιμές έγραφαν απώλειες στο τέλος του 2023.
Οι προβλέψεις
Όπως αναφέρει το report Δεκεμβρίου 2023 της Τράπεζας Πειραιώς για τα αγροτικά προϊόντα, οι παγκόσμιες συνθήκες για την αγορά σιταριού το 2023/24 (έκθεση USDA) αφορούν υψηλότερη παραγωγή, κατανάλωση και εμπόριο και ελαφρά μειωμένα αποθέματα. Η παραγωγή αναμένεται να διαμορφωθεί στους 783 εκατ. τόνους (+1 εκατ. τόνους από την εκτίμηση Νοεμβρίου), με μεγαλύτερες συγκομιδές για Αυστραλία και Καναδά, αντισταθμίζοντας τη χαμηλή βραζιλιάνικη παραγωγή (-1,0 εκατ. τόνους σε 8,4 εκατ. τόνους).
Την ίδια στιγμή το εμπόριο εκτιμάται σε 207,2 εκατ. τόνους, λόγω ενισχυμένων εξαγωγών από Αυστραλία, ΗΠΑ, Καναδά και Ουκρανία. Η κατανάλωση προβλέπεται ενισχυμένη σε 794,7 (+1,8 εκατ. τόνους) λόγω υψηλότερης χρήσης ζωοτροφών σε σπόρους, τρόφιμα και βιομηχανικά προϊόντα για την Κίνα. Τα αποθέματα εκτιμώνται σε 258,2 εκατ. τόνους (-0,5 εκατ. τόνους), με τον δείκτη αποθέματα/κατανάλωση να εκτιμάται οριακά χαμηλότερα σε 32,49% (από 32,63%).
